یادبودی برای زاگرس‌نشین کوچ‌رو

اعتمادآنلاین| ‌ مدیرعامل خانه کتاب در یادمان عطا طاهری او را مردی فرهنگ ساز خواند و گفت: ایران ما را نه با برج و باروهایش، بلکه با فرهنگ‌سازانش می‌شناسند و مرحوم کی‌عطا طاهری بویراحمدی یکی از این مردان فرهنگ‌ساز ایران است.

نیکنام حسینی‌پور، مدیرعامل خانه کتاب در مراسم یادمان کی‌عطا طاهری بویراحمدی، مردمشناس و پژوهشگر فولکلور با اشاره به تنوع فرهنگی ایران گفت: سرزمین پهناور ایران با تنوع سرزمینی و قومیّتی، مردان و زنان فرهنگ‌ساز بسیار دارد. کسانی که به تنهایی وظایف یک نهاد را بر دوش می‌کشند و سعی در بازنمایی ارزش‌های اصیل تمدّن ایرانی دارند. به همین دلیل همواره معتقد بوده‌ام ایران ما را نه با برج و باروهایش، بلکه با فرهنگ‌سازانش می‌شناسند و مرحوم کی‌عطا طاهری بویراحمدی یکی از این مردان فرهنگ‌ساز ایران است.

وی ادامه داد: طاهری با این‌که دل در گرو زادگاه خود داشت و پرورده ایل بود امّا میهن خود را بسیار دوست داشت و در راه اعتلای آن از هیچ تلاشی فروگذار نکرد. به خاطر فرهنگ اصیل ایلی که داشت، در خانه‌اش به روی همه باز بود و شهرت نیک‌نامی‌اش از استان فراتر رفته بود، ایران شناسان بزرگ و اهل فرهنگ واندیشه او را خوب می‌شناختند، از استاد ایرج افشار ایران‌شناس نامی و محمدرضا شفیعی‌کدکنی استاد مسلّم ادبیات فارسی، تا جوانان گم‌نام ولی جویای معرفت، به خانه‌ کی‌عطا رفت و آمد داشتند و او هر چه داشت سخاوتمندانه با ایشان تقسیم می‌کرد.

وی افزود: او از نان و نمک تا کتاب و تجربه‌های شخصی خود و آخرین یافته‌های علمی‌اش را در طبق اخلاص می‌گذاشت. چه صبورانه مسائل و مشکلات مردم را می‌شنید و به دنبال چاره‌جویی برای آن‌ها بود. روح بلندی داشت به بلندای دنای سرافراز و حتی بیشتر از دنا و دنانشینان را بسیار دوست داشت.

حسینی‌پور شخصیت آموزگارانه طاهری را مهم ترین ویژگی وی دانست و افزود: او کتاب‌خوانی جدّی بود و در امانت دادن آن دستی گشاده داشت. زندگی خود را صرف آموختن و آموزاندن کرده بود و در این راه هیچ دل‌سرد نشد. اهل یاد گرفتن و یاد دادن بود و ابایی نداشت که حتی از خردسالان تا بزرگ‌سالان چیزی بیاموزد و بیاموزاند. به یک معنی می‌توان گفت او یک واقف بزرگ بود. یعنی زندگی و زمانه خود را صرف عمران و آبادانی و آگاهی‌بخشی منطقه کرد و آن قدر بر این آگاهی‌بخشی پای فشردکه مثل شمع آب شد تا جوانان آن دیار به جایی برسندکه اکنون هستند. کتابخانه‌اش برای وی مرکز جهان و برای جوانان آن دیار محل معرفت‌اندوزی و عشق‌ورزی با پیر بود، قلمی روان و خوش‌خوان داشت و این بر لطف نوشته‌هایش می‌افزود.

مدیرعامل خانه کتاب آثار طاهری را برای شناختن، مردم کوچنده مهم دانست و بیان کرد: آثار طاهری به یک معنا حافظه تاریخی و تصویری ایل بود و در راه شناساندن آداب و رسوم ایل منبعی گران‌سنگ به‌حساب می‌آید. او زمانه خود را به نیکی درک کرده بود و با اثر ماندگارش کوچ کوچ مرجعی معتبر برای پژوهش‌های مردم‌شناسی و در حوزه ادبیات اثری معتبر خلق کرد و نثر آن و توصیفات ریز و درشت آن و نازک‌بینی و بیان شیوای آن، این اثر را به تک ستاره ایل و جامعه بزرگ ایرانی درباره این استان تبدیل کرده است. شهسواری که چه خوب می‌نوشت و چه خوب احساسات خود را در قالب کلمات معنا می‌بخشید و به نسل جدید منتقل می‌کرد و سعی در شناخت درست و شایسته آن داشت. این مهم را از نحوه مراوادت و تحقیقاتش می‌توان درک کرد.

حسینی‌پور اضافه کرد: تجربه فعالیت‌های اجتماعی و سیاسی و پیوند با بزرگان فرهنگ و ادب و هنر در سطح ملی او را صاحب خاطرات گرانقدری ساخت که فقط بخشی را مکتوب و در قالب کتاب کوچ کوچ و ممیرو به منتشر کرد اما از بخش عمده‌ای از تاریخ شفاهی این استان هنوز بی بهره ایم و امیدوارم دست‌نوشته‌های ایشان را تدوین و چاپ کنیم. حالا که نویسنده کوچ،کوچ خودش کوچ کرده و دلتنگی را برای ما جا گذاشته است، یادش و آثار قلمی‌اش در میان ما نامیراست. هر چند از حضور فیزیکی او محروم شده‌ایم، ولی در دل ما همواره زنده است.

او پیشنهاد کرد که « بنیاد کی‌عطا» تأسیس شود و گفت: « بنیاد کی‌عطا» را به یاد مردی که به کتاب و آگاهی بخشی عشق می‌ورزید، بر میراث بزرگ او بنیان نهیم. هر چند در زمان حیاتش آن گونه که باید و شاید او را نه ما شناختیم و نه مرک نشینان بی‌خبر از مناطقی مثل منطقه ما جایگاه او را درک کردند، وظیفه ماست که از میراث معنوی و حافظه تاریخی ایل و قوم خودمان محافظت کنیم و امیدوارم رهروان خوبی برای آن بزرگمرد فرهنگ وادب باشیم.

عطا طاهری بویراحمدی که معمولاً به نام «کی‌عطا طاهری» شناخته می‌شود، در سال 1307 در بویراحمد سفلی دنیا آمد، او تاثیر بسزایی در روشنگری مردمان روزگار خود داشت و از او به عنوان موسس اولین کتابخانه در کهگیلویه و بویراحمد نام می‌برند.

کتاب «کوچ کوچ» طاهری در سال 1393به عنوان بهترین کتاب دهه 80 کهگیلویه و بویراحمد انتخاب و از نویسنده‌اش تجلیل شد، بخش‌هایی از این کتاب به زبان‌های دیگر نیز ترجمه شده است، از دیگر آثار او نیز می‌توان به «ممیرو» اشاره کرد.

این پژوهشگر برجسته نهم فروردین 97 دار فانی را وداع گفت.

منبع: ایرنا