روایتی از سرگردانی دانشگاه میان آموزش و قدرت در پلتفرم 3

اعتمادآنلاین| ‌ الهه باقری- تهران، پشت شیشه‌های دودگرفته. تهران، اتوبوس‌های فرسوده. تهران، آسمانخراش‌های بی‌ساکن. تهران، پشت‌بام‌های گرمازده در تابستان. تهران، ترافیک‌های بی‌مقصد. تهران، خطوط عابرپیاده رنگ‌باخته. تهران، کاغذ و قلم‌های فلوشده در بین ساختمان‌ها. تهران، جرثقیل‌هایی که خورشید از پشت‌شان پیدا نمی‌شود. تهران، حلبی‌آبادهایی پر از ته‌سیگار. تهران، تاکسی‌هایی بی‌معاینه فنی. تهران، پر از دانش‌آموز و دانشجو...

اینها همه تصاویری است که کودکان مدرسه‌ای، با دوربین‌های یک‌بارمصرف، در مناطق مختلف تهران ثبت کردند.

نگار فرجیانی دوربینی میان بچه‌های مدرسه‌ای پخش کرده و از آنها خواسته تا با نگاه خود تهران را روایت کنند.

کودکانی که زاده نسل پس از انقلاب و جنگ هستند. نسلی که روی نیمکت‌های آهنی و کنار بخاری‌های نفتی، با صدای آژیر خطر، در دفترهایی که شعار «تعلیم و تعلم عبادت است» رویشان خودنمایی می‌کرد، مشق می‌نوشتند.

این نسل را، که در میانه سال‌های 60 تا 70 مدرسه‌ای بودند، علی اتحاد در صوتی به‌ نام «خاطرات مدرسه» روایت کرده است. این صوت در تمام گالری پخش می‌شود.

عکس‌ها و صوت علی اتحاد بخشی از پروژه‌ بزرگ و تاثیرگذاری‌ است که پیرامون آموزش به نام دانشگاه، در قالب یک نمایشگاه، مهمان پلتفرم 3 شده‌ است.

خاطراتی که پشت نیمکت‌های آهنی در ذهن نقش بسته‌اند

خاطـرات مدرسـه روایتـی صوتـی اسـت که زخم‌هایی حقیقی را جسـت‌و‌جو می‌کند. این قطعـه بخش کوچکی از اثری بزرگ‌تر اسـت که به کندی شکل می‌گیرد. این نوشـتار سـرانجام بدل به رمانی خواهد شـد که محوریت آن زیسـت سـه هم‌سـال در شـهر سـاری اواخر دهه‌ 60 و کل دهه 70 اسـت. این روایت با ماهیت نظام آموزشـی ایران در آن سـال‌ها در‌هم‌تنیده اسـت.

در مجموع آثار این نمایشگاه، آثاری است که در خلال سمپوزیوم دانشجویی ارائه شده و مقدمه‌ای بر مسائل پیرامون دانشگاه است و در نگاهی کلی‌تر، آموزش را هدف تحلیل قرار می‌دهد.

این پروژه که به همت آیدین باقری گردآوری شده، تلاشی‌ است برای آغاز ارتباط بینارشته‌ای پیرامون مسائلی که از دایره دانشجو و پژوهشگر علوم اجتماعی گسترده‌تر شده و به سایر حوزه‌ها و حتی خانواده‌ها نیز رسیده است.

در استیتمنت این نمایشگاه گفته شده:

رویت واژه دانشگاه برای اغلـب افـراد تداعی‌کننـده آموزش‌هـای درازمدت بـه امیـد تحـرک طبقاتی و دسـتیابی بـه منزلـت اجتماعی اسـت کـه گویـی با حقیقـت امـروز منطبق نمی‌شـود. آنچه که دسـت‌کـم در اقتصـاد آن هـم از جنـس بـازار آزاد در جریـان اسـت، متکـی و وابسـته بـه متخصصان دانشـگاهی نیسـت.

دانشگاه را چگونه باید فهم کرد؟ نردبان؟ پناهگاه؟ سایبان؟ آیـا بـا تاکیـد صـرف بـر ترجمـه و برخـورد شـابلونی بـا نظریـات بـه مابه‌ازایـی خواهیـم رسـید؟ اکنـون خواسـته یـا ناخواسـته دانشـگاه ایـنچنیـن اسـت کـه مـی‌بینیـم، فضایـی کـه تعییـن می‌کنـد چـه چیـزی مشـروع و نامشـروع اسـت همانگونـه کـه مدرسـه و بیمارسـتان! امیـد اسـت بـا نقـد محافظه‌‌کارانـه بر پایه تـوازن کارکردهـای مثبـت و منفـی با توجه بـه موقعیت کنونـی، در وضعیـت جامعه دانشگاه‌زده تنهـا راه‌حل دانشـگاه‌زدایـی نباشـد.

هنر به مثابه بازی

نمایشگاه دانشگاه، پلتفرم 3 در بخش دیگری میزبان بازی‌ای است که آیدین باقری و شقایق کامیار بـا الهام از بازی مونوپولی و ایجاد تغییرات اساسـی در روایت و مکانیک بازی سـاخته‌اند.

در توضیح این بازی نوشته شده: «شـاید مدیومی چون بازی که در حافظه‌مان سـرگرمی شـادی‌آور ثبت شـده اسـت، می‌تواند تمرین و مواجهه با آن چیزی باشد که از آن در هراسیم. طی سال‌های اخیر دغدغه دانشگاه بیش از آنکه افزایش کیفی انتقال دانش و پویایی دانشـجویان در سـایه گسترده شدن خدمات رفاهی و حمایتی باشد، لغو این امتیازات و اعمال گسترده محدودیت‌هاسـت. دانشـگاه نه آن کالبد مثبت از گذشـته، بلکه با تغییر چهره‌ای تمام‌عیار در قامت دم و دستگاهی بنگاه‌وار دوشـادوش منطـق آهنیـن اقتصاد بـازار آزاد به این کارزار آمده اسـت.»

این نمایشگاه از بیستم اردیبهشت 97 ‌آغاز شد و امروز، اول خرداد، به کار خود پایان داد. علی اتحاد، نیما اسماعیل‌پور، آیدین باقری، شقایق کامیار، همایون سی‌ریزی، نگار فرجیانی، پانته‌آ اسلامی، هومن طالبی و blind در برگزاری این نمایشگاه نقش داشتند. کیوریتور «دانشگاه» نیز آیدین باقری بود.