سینما و شفافیتی که به سود همه می‌تواند باشد

اعتمادآنلاین| به زعم بسیاری از کارشناسان و مدیران فرهنگی، همواره شفافیت در هر حوزه‌ای به پیشرفت آن کمک کرده است. حتما سینما هم از این قاعده مستثنی نیست.

چند وقتی است که بحث شفافیت مالی و دسترسی آزاد به اطلاعات در دولت دوازدهم به صورت جدی و عملیاتی در دستور کار قرار گرفته و حالا بخش‌های مختلف دولت از فرهنگ و اقتصاد گرفته تا مراکز علمی و پژوهشی به انتشار عملکرد مالی خود در سال 97 اقدام کنند.

وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی که به نوعی خود به عنوان متولی سامانه دسترسی آزاد به اطلاعات از ابتدا در این حوزه فعالیت کرده امروز بخش های مختلف را ملزم به انتشار گزارش عملکرد مالی کرده است.

به واقع سینما به نوعی یکی از بخش‌های مهم وزارت ارشاد است که مدیریت آن چند ماهی‌ست به حسین انتظامی داده شده است و این رئیس جدید سازمان سینمایی نیز در نخستین نشست رسانه ای خود بر شفافیت در تمام شئون سینما تاکید کرده است.

انتظامی که بعد از پنج ماه به عنوان سرپرست سازمان سینمایی حکم رئیسی بر این سازمان مهم و به نوعی پرحاشیه را گرفت خیلی زود نشست رسانه ای ترتیب داد و درحالی که شفافیت را رویکرد اصلی این سازمان عنوان کرد گفت که منظور از شفافیت فقط این نیست که آمار یک جشنواره یا موسسات را مطرح کنیم بلکه شفافیت را از میزان عملکرد مالی تا تمامی مجوزها پیگیری خواهیم کرد.

رئیس سازمان سینمایی با تاکید بر اینکه شفافیت یعنی پیش‌بینی پذیری، گفت که بر همین مبنا اصرار داریم دستورالعمل‌ها را منتشر کنیم و افراد و موسسات بدانند در صورت ارائه فیلمنامه‌ای، درخواستی یا نظایر آن رفتار ما چه خواهد بود و به استناد آن از ما سوال کنند.

وی همچنین شفافیت را مبنای خود در پاسخگویی دانست و توضیح داد که اگر رسانه‌ای سوالی برای ما فرستاده باید ظرف کمتر از 6 ساعت پاسخ دهیم. نکته دیگر اینکه مواردی که فکر می‌کردیم قابل انتشار نیست، آنها را منتشر کردیم.

اما برای بررسی چند و چون اهمیت شفاف سازی در سینما از عملکرد مالی گرفته تا نحوه مجوز برای ساخت و اکران فیلم با برخی از تهیه‌کنندگان و کارگردانان سینما به گفت‌وگو نشستیم که در ادامه از نظر شما نیز می‌گذرد آنچه با این دست اندرکاران سینما گفتیم و شنیدیم.

کوثری: شفاف‎سازی به سود فرهنگ، جامعه و دولت است

جهانگیر کوثری تهیه‌کننده فیلم سینمایی «پل خواب» در این باره به خبرنگار سینمایی ایرنا، گفت: سال‌ها کار در مطبوعات توسط مدیری که مقوله فرهنگ را در تمام زمینه‌ها خوب می‌فهمد و احاطه کامل بر موضوعات فرهنگی دارد باعث شده تا حسین انتظامی با درک درست از موقعیت اقتصادی کشور در این شرایط بحرانی، بودجه سینمایی سال 98 را صادقانه و درست در اختیار مردم و کلیت سینمای ایران قرار دهد.

وی افزود: سازمان سینمایی طی سال گذشته و قبل از اعلام جرئیات بودجه سال 98 نیز اقدام به ارائه گزارش‌های شفاف مالی از عملکرد گذشته کرده است و شایسته است در پایان سال نیز بودجه‌های هزینه شده را با هدف و مکان‌های مصرف شده اعلام کند

.

این مجری و تهیه کننده سینما، تاکید کرد: دیگر سازمان‌ها و نهادهای فرهنگی که از بودجه عمومی و دولتی ارتزاق می‌کنند نیز باید به صورت شفاف و با صداقت هزینه‌های خود را اعلام کنند.

کوثری: اگر مردم و سینمایی ها در جریان عملکرد مالی باشند برای اولین بار یک نوع اعتماد سازی عمومی ایجاد می‌شود و بدیهی است اگر این شفاف سازی واقعی باشد و تنها با اعلام آمار و ارقام به پایان نرسد بر کلیت امور فرهنگی ما تاثیر گذار خواهد بود و توانمندی مدیریت سینمایی نیز در پایان سال مشخص می شود.

کوثری با بیان اینکه اگر مردم و سینمایی ها در جریان عملکرد مالی باشند این حرکت سازمان سینمایی برای اولین بار می تواند یک نوع اعتماد سازی عمومی ایجاد کند، گفت: بدیهی است اگر این شفاف سازی واقعی باشد و تنها با اعلام آمار و ارقام به پایان نرسد بر کلیت امور فرهنگی ما تاثیر گذار خواهد بود و توانمندی مدیریت سینمایی نیز در پایان سال مشخص می شود.

تهیه کننده فیلم سینمایی «خون بازی» با تاکید بر اینکه چنین حرکت‌هایی اگر ادامه دار باشد در نهایت به سود فرهنگ، جامعه و دولت خواهد بود، گفت: در این صورت دیگر هیچکس جرات ایجاد هزینه در راه های غیر فرهنگی و شخصی را نداشته و بودجه در سوی خواسته های جامعه خرج خواهد شد.

کوثری گفت: شفاف سازی این خاصیت را نیز داراست که جناح‌های سیاسی در آن نفوذ نخواهند کرد و روابط کمتر در آن نقش خواهد داشت.

تهیه کننده فیلم سینمایی «زیر پوست شهر»، ادامه داد: با اعلام بودجه سازمان سینمایی حسین انتظامی خود را به عنوان مسئول این بودجه به همگان معرفی و بر این اساس کلیه ارگان‌های سینمایی، جشنواره‌ها، خانه سینما و موسسات تابعه سازمان سینمایی تکلیفشان روشن و بر اساس آن ملزم به برنامه ریزی و پاسخگویی خواهند بود.

کوثری خاطرنشان کرد: شاید از نظر تقسیم بندی بودجه - به طور مثال مقدار تخصیص بودجه به بنیاد سینمایی فارابی- اختلاف نظرهایی با مدیریت سینما داشته باشم اما در کل از این حرکت و عملکرد استقبال می کنم و امیدوارم به رشد فرهنگی جامعه کمک کند.

طالبی‌نژاد: شفاف‎سازی مانع انحصار بودجه به نور چشمی‌ها می‌شود

احمد طالبی‌نژاد نویسنده و منتقد سینما نیز درباره شفاف سازی در سینما به گفت: شفاف سازی هزینه‌ها و مخصوصاً هزینه‌های جشنواره ملی و جهانی از سال گذشته آغاز شده است که کار مهم و مناسبی است زیرا بسیاری از شایعات را از بین می‌برد.

وی با تاکید براینکه اعلام بودجه‌ها قطعاً به صورت دقیق و شفاف امری تحسین برانگیز است و در تمام دنیا از آن استقبال می‌شود، افزود: البته باید حواسمان باشد که هزینه تولید فیلم‌ها نیز از کجا می‌آید.

این منتقد سینما، پیشنهاد داد: یکی از موارد مهمی که در بودجه لحاظ شده ردیف بودجه برای سالن سازی و فضاهای سینمایی در شهرستان ها است. من خود اهل نائین هستم و از نزدیک شاهد هستم که جوان‌های این شهرستان فضای سینمایی ندارند در حالی که دانشجویان زیادی در این منطقه تحصیل می‌کنند.

طالبی‌نژاد: یکی از مزیت‌های شفاف سازی بودجه و اعلام ریز آنها این است که بودجه تنها به نورچشمی ها تعلق نمی گیرد و یا تنها به افرادی که به ظاهر فیلم‌های فاخر می‌سازند اما ما اثری از فاخر بودن در آنها نمی‌بینیم.

طالبی‌نژاد خاطرنشان کرد: یکی از مزیت‌های شفاف سازی بودجه و اعلام ریز آنها این است که بودجه تنها به نورچشمی ها تعلق نمی گیرد و یا تنها به افرادی که به ظاهر فیلم‌های فاخر می‌سازند اما ما اثری از فاخر بودن در آنها نمی‌بینیم اختصاص پیدا نمی‌کند.

وی گفت: یکی دیگر از نکاتی که باید به آن توجه جدی و کارشناسانه شود جدا بودن دو جشنواره جهانی و ملی است که برای هر کدام بودجه ای جداگانه درنظر گرفته می شود در حالی که معتقدم این دو جشنواره باید باهم ادغام شوند تا هزینه ها بیشتر صرف تولید شود.

طالبی نژاد ادامه داد: این موضوع را هم باید درنظر داشته باشیم که نهادها و سازمان هایی هستند که قدرتشان زیاد است و می دانند دست بر روی چه موضوعاتی برای ساخت فیلم‌ها بگذارند باید دید آیا سازمان سینمایی می‌تواند جلوی آنها را هم بگیرد.

وی یادآور شد: در مجموع اگر نظارتی بر چگونگی هزینه کرد وجود نداشته باشد شفاف سازی فایده‌ای نخواهد داشت بنابراین نظارت بر هزینه‌ها عنصر مهمی در امر شفاف سازی محسوب می‌شود.طالبی‌نژاد: در مجموع اگر نظارتی بر چگونگی هزینه کرد وجود نداشته باشد شفاف سازی فایده‌ای نخواهد داشت.

طالبی نژاد با تاکید بر اینکه معتقدم بیشترین بودجه باید به انجمن سینمای جوانان و مرکز گسترش سینمای مستند و تجربی اختصاص یابد، این دو را مکمل یکدیگر خواند.

این نویسنده و منتقد سینما، گفت: البته انجمن سینمای جوان باید بیشتر به فکر آموزش باشد و تولید مختص مرکز گسترش باشد. باید به دفاتر انجمن سینمای جوان در شهرستان ها رسیدگی بیشتری شود. قطعاً اگر این موارد رعایت شود بسیاری از مشکلات مرتفع خواهد شد.

هاشمی: توسعه زیرساخت‌ها در راس اولویت بودجه سینما قرار گیرد

سیدضیاء هاشمی تهیه کننده فیلم سینمایی «عروس» نیز در این باره گفت: شفاف‌سازی جنبه رویکردی دارد بنابراین در همه امور اعم از نحوه حمایت‌ها و اختصاص بودجه برای زیرساخت ها به عنوان یک تکلیف و رفتار سازمانی بهتر است دنبال شود.

تهیه کننده فیلم سینمایی «اعتراض» تاکید کرد: با این نوع عملکرد می‌توان گفت شفاف‌سازی در همه وجوه صورت گرفته است و تنها به میزان حمایت ها اختصاص نیافته است.

هاشمی با بیان اینکه باید شفافیت یعنی ضوابط در همه حیطه‌ها روشن باشد، گفت: طبیعتاً این نوع شفافیت کار زیاد و ساعت ها وقت نیاز دارد. اگر وزارت ارشاد در حوزه سینما بخواهد این رویکرد را سرلوحه کارها قرار دهد باید همه آئین‌نامه‌ها، ضوابط و بسته‌های حمایتی را منتشر کند و در مقابل پاسخگو باشد تا منجر به اصلاح امور شود.

هاشمی: با شفاف سازی است که دست رانت و رانت خواری کوتاه خواهد شد و دیگر جایی برای ورود پول‌های ناسالم و رانت وجود نخواهد داشت.

وی افزود: با شفاف سازی است که دست رانت و رانت خواری کوتاه خواهد شد و دیگر جایی برای ورود پول‌های ناسالم و رانت وجود نخواهد داشت. طبعاً زمانی که وزارت ارشاد شروع به شفاف سازی کند باید بخش تولید هم در این مسیر قدم بردارد، تا این مسیر هماهنگ شود و بتوان به نتیجه مطلوب رسید.

تهیه کننده فیلم سینمایی «عروس» با بیان اینکه سینمای ایران از زوایای مختلف مشکلاتی دارد، افزود: جامعه سینما امروز نیازمند شفاف سازی است که قدم های اولیه آن در وزارت ارشاد برداشته شده است و این امر از نگرانی هنرمندان می کاهد و جلوی رانت جویان در این حوزه را خواهد گرفت.

هاشمی ادامه داد: به طور مثال رانت در تولید آثاری دیده می‌شود که توان جذب مخاطب را ندارند و اولویت سازمان سینمایی نیست اما به دلیل رانت های موجود ساخته می شود، با این رویکرد جلوی تولیداتی از این دست گرفته خواهد شد و بیت المال در جای صحیح استفاده می شود.

این تهیه کننده سینما گفت: شفافیت در حوزه زیرساخت‌ها بسیار اهمیت دارد زیرا در برخی موارد دیده شده که هزینه‌های گزاف در این حوزه صورت گرفته اما نتیجه مطلوب حاصل نشده است. با شفافیت جلوی کارهای زاید و کم اهمیت و بی توجهی هایی که بعضاً دیده می شود، گرفته خواهد شد.

وی همچنین به شفاف سازی در حوزه برگزاری جشنواره‌ها نیز اشاره کرد و توضیح داد: بسیاری از جشنواره‌ها کارایی لازم را ندارند و حمایت‌های زیادی از زیرمجموعه‌های سازمان سینمایی دریافت می کنند. با ارایه آمار و ارقام برگزاری این جشنواره کارشناسان به اهمیت آن‌ها و نوع عملکرد آنها در حوزه سینما بیش از گذشته توجه می کنند و در نهایت با آگاهی از نحوه عملکرد آنها و جلسات کارشناسان به ارتقا یا حذف این جشنواره ها که برخی از آنها به دورهمی بدل شده اقدام خواهد شد.

هاشمی: زیرساخت ها تنها بخش هایی است که نیاز بی قید و شرط سینمای ماست به جای سوق دادن بودجه به سمت تولید و ایجاد رانت بهتر است با درایت مدیران نیازها به دقت مورد مطالعه قرار گیرد.

تهیه کننده فیلم سینمایی «روز شیطان» درباره بودجه سازمان سینمایی و زیرمجموعه های آن نیز گفت: برنامه های دستگاه های زیر مجموعه سازمان سینمایی بهتر است در فضای بودجه تعیین شده باز تعریف شده و بیش از پیش به سمت زیرساخت ها حرکت کنیم. زیرساخت ها تنها بخش هایی است که نیاز بی قید و شرط سینمای ماست به جای سوق دادن بودجه به سمت تولید و ایجاد رانت بهتر است با درایت مدیران مجموعه های سازمان سینمایی نیازها به دقت مورد مطالعه قرار گرفته و به دقت برای بودجه های مشخص شده برنامه ریزی شود.

هاشمی اظهار داشت: اینکه بودجه مشخص و طبعاً محدودِ مجموعه ها به سمت تولید و در نهایت برگزاری جشنواره ها برای ارائه بیلان کاری هدایت شود، سهل انگاری در مدیریت است.

وی افزود: امروز با توجه به شرایط تحریم و وضعیت اقتصادی کشور مدیران باید بیشتر به نوع فعالیت ها و هزینه ها دقت نظر داشته باشند.

این تهیه کننده سینما گفت: دو موضوع از نظرم وجود دارد که تهیه کنندگان را به شدت درگیر کرده است ابتدا مالیات بر ارزش افزوده است که به کرات و در مراحل مختلف تولید و توزیع ظالمانه از سوی اداره مالیات به تهیه کنندگان تحمیل شده است و دیگری یکپارچگی تهیه کنندگان است که برخی از آنان در مقابل این اتفاق خوشایند و مثمر ثمر به شدت مقاومت می کنند، دلایل هم مشخص است زیرا منافع مالی شان را در خطر می‌بینند و احساس می کنند قدرت کسب کرده در طول این سال در پروسه یکپارچگی به خطر می‌افتد.

هاشمی افزود: همانطور که از ابتدای حضور انتظامی به عنوان سرپرست سازمان سینمایی شاهد ادغام موسسه رسانه های تصویری بودیم و چابک سازی که سال‌ها از آن صحبت می شد به منصه ظهور رسید دیگر مجموعه هایی که امکان کوچک سازی و ادغام در آنها وجود دارد هرچه سریعتر فرآیند کوچک سازی را طی کنند تا شاهد اتفاقات بهتر در حوزه سینما باشیم.

تهیه کننده فیلم سینمایی «امیر»، خاطرنشان کرد: نکته آخر اینکه رئیس سازمان سینمایی مدیران را به سوق دادن بودجه ها به سمت زیر ساخت ها و استفاده بهینه از ظرفیت های موجود توصیه کنند.

فرحبخش: سامانه فروش سینما به شفاف‌سازی کمک می‌کند

حسین فرحبخش کارگردان فیلم سینمایی «خصوصی» نیز درباره راه اندازی سامانه فروش آنلاین سنیماها و تاثیر آن بر شفاف‎سازی در سینما به خبرنگار ایرنا، گفت: این سامانه در گذشته تنها در اختیار صاحبان فیلم‌ها آن هم زمانی که فیلمشان اکران می‌شد قرار می گرفت اما با رونمایی از این مجموعه جدید فروش فیلم ها در واقع در دسترس همه مردم قرار گرفته است.

وی با تاکید بر اینکه این سامانه برای اهالی سینما و دفاتر پخش بسیار مفید خواهد بود، گفت: حتماً اثرات خوب سامانه فروش را در مدیریت اکران خواهیم دید.

فرحبخش: اگر سامانه فروش سینمای ایران در شاخه های دیگر سینما مخصوصاً در پروانه ساخت و پروانه نمایش هم وجود داشته باشد بسیاری از مشکلات مرتفع می شود و شاهد شفاف سازی کامل تری خواهیم بود.

این تهیه کننده سینما با اشاره به اینکه این سامانه آنلاین و به کل سینماهای کشور متصل است، افزود: اگر سامانه فروش سینمای ایران در شاخه های دیگر سینما مخصوصاً در پروانه ساخت و پروانه نمایش هم وجود داشته باشد بسیاری از مشکلات مرتفع می شود و شاهد شفاف سازی کامل تری خواهیم بود.

فرحبخش خاطرنشان کرد: در سینما چیزی محرمانه وجود ندارد با راه اندازی این سامانه بسیار موافق هستم و باید هر فردی که این ایده را داد، تحسین کرد.

منبع: ایرنا