شهر سوخته کلید توسعه فرهنگی در عصر برنز است/ مفاهیم خوشبختی، دوستی و تعامل با مردم را در شهر سوخته می‌توان یافت

اعتمادآنلاین| انریکو اسکالونه (استاد باستانشناسی دانشگاه گوتینزن آلمان و سرپرست هیات باستانشناسی ایتالیا در محوطه شهر سوخته) در همایش هنر و تمدن حوزه جنوب شرق ایران با محوریت شهر سوخته گفت: ایران به عنوان وطن و مادر دوم من جایی است که در آن مجالی یافته‌ام تا تحقیقات خود را توسعه دهم و پیش از هر موضوع دیگری باورهایم را در خصوص مفاهیم خوشبختی، دوستی، برادری، تعامل و همکاری با مردم وسعت بخشم. همه این ویژگی‌ها را می‌توان در شهر سوخته یافت.

او ادامه داد: امروز در پروژه‌ی پایگاه‌های حفاری و دیروز در پروژه عصر عصر برونز، در واقع اهمیت و ارزش شهر سوخته در هزار سوم پیش از میلاد و نقش آن در نقطه تلاقی فرهنگ‌ها و تجربه‌های به دست آمده در یک نظام تبادل فرهنگی در جنوب ایران تمدن جیحون و دره سند است. نقطه تلاقی که اختلافات و اشتراکات آن نقش مهمی در تحولات تاریخی ما بین اواخر هزاره چهارم و اوایل هزاره دوم پیش از میلاد دارد.

اسکالونه با اشاره به آنکه شهر سوخته به عنوان یک پایگا ه باستانی در یونسکو به ثبت رسیده، گفت: شهر سوخته به همراه سایر پایگاه‌های مهم عصر برنز نظیر جیرفت و شوش مهمترین چالش باستان‌شناسی ایران را رقم می‌زند. حفاظت ویژه و فوق‌العاده‌ای که به دلیل ترکیب خاص و شوره‌زار بودن بیابان از بقایای شهر سوخته به عمل می‌آید سبب شده تا ما در ایتالیا از آن به عنوان پومتئی شرق یاد کنیم از این منظر همه محققان شهر سوخته به دلیل ارزش و جایگاهش در شکل‌دهی نظام‌های شهرنشینی در تاریخ بشر؛ آن را به عنوان یکی از پایگاه‌های باستانشناسی جذاب و در خور توجه در نظر گرفته‌اند.

به گفته این باستانشناس ایتالیایی؛ شهر سوخته به سبب موقعیت جغرافیایی گسترده و ابعاد وسیع و اهمیت تاریخی آن یکی از مهمترین پایگاه‌های باستانشناسی در خاور نزدیک است. این پایگاه الگوهای توسعه اقتصادی اجتماعی عصر برنز را به چالش می‌کشاند. به عبارت دقیق‌تر سیستان ایران به عنوان آ‌زمایشگاهی تاریخی در نظر گرفته شده که در آن شناسایی فرآیندهای مختلف توسعه شهری در مقابل نظام‌های شهرنشینی متداول در بین‌النهرین جنوبی، سند و مصر امکان‌پذیر است.

اسکالونه ادامه داد: از منظری می‌توان گفت شهر سوخته به ما امکان می‌دهد تا الگوهای جدیدی برای ظهور، توسعه و افول جوامع پیچیده غرب ایران، جیجون و دره سند ارائه دهیم. شهر سوخته جایگاه سرنوشت‌سازی در رهایی تاریخ نگاری از قید دیدگاه‌های بین‌النهرینی به تاریخ دارد.

وی با اشاره به آنکه پایگاه سیستان صرفا به دلیل اکتشافاتی که در پروژه‌های میدانی حاصل شده اهمیت ندارد، گفت: این پایگاه به دو دلیل عمده مهم است نخست آنکه به همه جوامع علمی بین‌المللی نشان داده که الگوهای جدید و متنوع توسعه در طول هزاره‌های چهارم و پنجم قبل از میلاد در خاور نزدیک در آن اجرا می‌شد، الگوی کاملا متفاوت از الگوهای تمدن‌های بین النهرین، مصر و سند است اما به رغم تمایزش کم اهمیت‌تر از آنها نیست. با اکتشاف شهر سوخته برای نخستین بار؛ فلات ایران به عنوان حلقه یا پل واسط بین دو تمدن مختلف بین‌النهرین و سند محسوب نشد بلکه راه و روش جدیدی برای توسعه شهر و جوامع بشری شهرنشین شناسایی شد که بر رهیافت‌های سنتی و کهن به تحولات شهرنشینی غلبه یافت. رهیافت‌هایی که معمولا برای مناطق فرودست بین‌النهرین و پادشاهی مصر به کار می‌رفت و حال نوبت تغییر رسیده است. دلیل دوم رهیافت شخصی من نسبت به پایگاه شهر سوخته شهری است که در ماهیت تاریخی خود یک پایگاه تلاقی و مواجهه فرهنگی بین مردمان مختلف است و کلید توسعه فرهنگی عصر برنز محسوب می‌شود. این همان همکاری و هم‌دلی است که نظیرش را در ایرانی یافتم که از سال 1991 شادی و خوشبختی و دوستی را با من به اشتراک گذاشت.

منبع: