هنرمندان تئاتر امنیت شغلی ندارند

اعتمادآنلاین| هنر در هر جامعه‌ای متأثر از آداب و رسوم و فرهنگ آن جامعه است. در این میان هنر نمایش یا تئاتر نیز مستثنی نبوده و در واقع اجرای این هنر بسته به نوع فرهنگ، متفاوت است. در ایران نیز هنر نمایش به دو صورت سنتی و معاصر است. نوع سنتی هنر نمایش در ایران را می‌توان در قالب همان آئین‌ها اعم از چاووش خوانی، نمایش روحوضی، تعزیه خوانی و عروسک گردانی و اجراهایی عامیانه و مردمی چون معرکه گیری و قاشق زنی تعریف کرد.

هنر نمایش معاصر؛ با ورود جنبش‌های هنری جدید مفهوم و کاربرد هنرهای نمایشی و اجرا جنبه آکادمیک و روشنفکری پیدا کرد و بیشتر به معضلات اجتماعی توجه کرد. و اما امروزه با پیشرفت تکنولوژی نوع اجراها نیز تغییر کرده که البته در سال‌های اخیر متأسفانه شاهد نوعی ابتذال در اجراهای صحنه‌ای هستیم که با نوع فرهنگ و باورهای و اعتقادات مردم ایران تفاوت بسیاری داشته و گلایه‌های پیشکسوتان و به زبان عامیانه خاک خورده‌های صحنه‌های تئاتر را به دنبال داشته است.

عدم وجود نمایشنامه با موضوعات خوب و مناسب سبب شده در سال‌های اخیر شاهد اجراهای ضعیف باشیم البته آثار خوب نیز در این سال‌ها کم اجرا نشده و هنوز هستند هنرمندانی که در این عرصه به نمایش و اجرای اثر فاخر بیشتر توجه می‌کنند تا درآمد. در تقویم ملی ایران هفت فروردین روز ملی هنرهای نمایشی و در تقویم جهانی نیز 27 مارس مصادف با هشت فروردین به عنوان روز جهانی تئاتر نامگذاری شده است همین موضوع بهانه‌ای شده تا گفتگویی با رئیس انجمن هنرهای نمایشی و معاون هنری و سینمایی ارشاد گیلان درباره مشکلات و مسائل اهالی تئاتر و نمایش این استان انجام دهیم.

تئاتر بازوی اجرایی مدیران فرهنگی، سیاسی و اجتماعی برای حل مشکل

رئیس انجمن‌های نمایشی گیلان در گفتگو با خبرنگار مهر با بیان اینکه هنر نمایش تأثیر بسیاری در زندگی و روابط اجتماعی انسان‌ها دارد، اظهار کرد: هنر تئاتر در همه زمینه‌ها اعم از فرهنگی، اقتصادی، اجتماعی و روانشناسی و همه ابعاد زندگی یک فرد می‌تواند تأثیر بسزایی داشته باشد.

محمدعلی صادق حسنی با بیان اینکه حتی از شیوه‌های مختلف تئاتر نیز می‌توان برای حل بسیاری از مشکلات استفاده کرد یکی از نمونه‌های آن تئاتر درمانی برای درمان بیماران است، افزود: تئاتر بخش اعظمی از زندگی مردم است و همانند نان شب برای آنها واجب بوده و باید در سبد زندگی آنها قرار گیرد.

وی با بیان اینکه دغدغه هنرمندان تئاتر در سراسر ایران این است که این هنر برای همه اقشار جامعه باشد و از طریق تئاتر هم بتوانند مسائل فرهنگی را بازگو کرده و هم به آموزش حقوق شهروندی اقدام کنند، گفت: تئاتر به عنوان بازوان اجرایی مدیران فرهنگی، سیاسی و اجتماعی می‌تواند کاربردهای فراوانی داشته باشد.

رئیس انجمن هنرهای نمایشی گیلان با بیان اینکه اگر به مشکلات تئاتر بپردازیم خواهیم دید که متأسفانه تئاتر در ایران به عنوان یک شغل یا حرفه محسوب نمی‌شود، افزود: به همین دلیل است که هنرمندان تئاتر از امنیت شغلی لازم برخوردار نیستند که امیدواریم با همت همه مدیران کشور، تئاتر به جایگاه واقعی خود برسد. با توجه به اینکه امروز جوانان تحصیل کرده رشته‌های هنرهای نمایشی در سطح کشور بسیار هستند باید از ظرفیت و پتانسیل همه این جوانان به نحو احسنت استفاده شده و همه آنها به کار گرفته شود.

تئاتر در گیلان زنده و پویاست

صادق حسنی در ادامه به وضعیت تئاتر در استان گیلان اشاره و بیان کرد: با توجه به 35 گروه نمایشی ثبت شده دارای پروانه نمایش و مجتمع‌های فرهنگی هنری در همه شهرستان‌های این استان تئاتر گیلان زنده و پویا است. هنرمندان، تئاتر استان گیلان را روشن نگه داشته و اجراهای مختلفی در سطح استان انجام دادند.

رئیس انجمن هنرهای نمایشی گیلان در ادامه به وجود سه سالن نمایش در مرکز استان اشاره و تصریح کرد: تا قبل از شیوع ویروس کرونا این سالن‌ها تا خرداد ماه برای اجرای 21 نمایش خیابانی و صحنه‌ای رزرو شده بود به گونه‌ای که دیگر مکانی برای اجرای نمایش‌های مهمان از استان‌های دیگر وجود نداشت و حتی آثار زیادی نیز در نوبت اجرا بودند که البته با توجه به تعطیلی همه مراکز این اجراها در حال حاضر لغو شده است.

وی با بیان اینکه در سطح شهرستان‌های استان گیلان نیز به تناسب جمعیت اجراهای خوبی شاهد هستیم، افزود: جشنواره‌های خوبی نیز در سطح استان گیلان همانند جشنواره نمایشنامه نویسی رادی، تئاتر شهروند که در دهمین سال اجرای خود با استقبال خوب مدیران فرهنگی و مردم همراه بود، جشنواره تئاتر استان و جشنواره زندان‌ها برگزار شد که می‌توان گفت اجراها در استان گیلان مرتب و دارای یک انسجام خاصی است و تنها مشکلات اقتصادی در این زمینه وجود دارد که نیازمند حمایت‌های ویژه دولت و مسئولان است.

صادق حسنی با اشاره به اینکه هنرجویان فعال در عرصه تئاتر و نمایش گیلان بسیار زیاد هستند، گفت: بیش از 500 تحصیل کرده هنرهای نمایشی در حوزه‌های مختلف اعم از ادبیات نمایشی، بازیگری و کارگردانی در حال حاضر در انجمن هنرهای نمایشی گیلان فعال هستند و با فرض وجود 30 گروه فعال و همچنین 30 گروهی که هنوز پروانه نمایش دریافت نکرده‌اند و بر اساس آمار پروانه‌ای هر گروه با 30 نفر فعالیت خود را آغاز کند در صورت فعالیت 50 گروه از این تعداد در مجموع 1500 نفر هنرجو در حوزه تئاتر و نمایش گیلان فعالیت دارند این تعداد جدای از پیشکسوتان و قدیمی‌های عرصه تئاتر و نمایش گیلان هستند.

وی ادامه داد: بر اساس پرونده طرح استقرار نمایش بیش از 1500 نیروی فعال در حوزه هنرهای نمایشی گیلان داریم که قطعاً هستند افرادی که عضو هیچ گروهی نبوده و فعالیت‌های هنری انجام می‌دهد به صورت مثال شهرستان لاهیجان حدود 70 هنرجو در حوزه تئاتر و نمایش دارد که امسال سه نمایش را اجرا کردند.

صادق حسنی در ادامه به نقش مهم نمایشنامه در اجرای تئاتر اشاره کرد و افزود: نمایشنامه نویسی یکی از رشته‌های بسیار مهم است زیرا نمایش برای اجرا نیازمند یک نمایشنامه خوب است لذا باید زمینه ترغیب و فعالیت علاقه مندان در این حوزه فراهم شود.

انتشار نخستین مجموعه نمایشنامه‌های زنده یاد «پاک سرشت»

وی با تاکید بر اینکه جوانان بسیار مستعدی همانند «مجید کاظم زاده مژده‌ی»، «درویشی» و «خانم نادری» در گیلان داریم که در این حوزه فعالیت می‌کنند و حتی در سطح ملی نیز مطرح هستند، گفت: این انجمن تصمیم دارد نخستین مجموعه نمایشنامه زنده یاد استاد «فرهاد پاک سرشت» را منتشر و روانه بازار کند. وی نمایشنامه نویس توانمندی بود که متأسفانه آثار ایشان به چاپ نرسیده و آثار متعددی از ایشان در جشنواره‌های فجر و سایر جشنواره‌ها اجرا شده است.

صادق حسنی با اشاره به شیوع ویروس کرونا و تعطیلی اجراها و نمایش‌ها و خسارت و ضررهای هنرمندان در این زمینه، گفت: مکاتباتی از طریق مدیرکل ارشاد گیلان با استانداری و مرکز انجمن هنرهای نمایشی انجام شده که امیدواریم بتوانیم بسته‌های حمایتی برای هنرمندان از طریق وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی دریافت کنیم. تلاش می‌شود این بسته حمایتی برای همه فعالان بخش فرهنگ و هنر در نظر گرفته شود.‌

وی ادامه داد: سعی ما این است که بتوانیم حمایت‌های دولت را به بخش نمایش جلب کنیم البته خوشبختانه اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی گیلان قول‌های مساعدی در زمینه جبران بخش عمده‌ای از خسارت‌های هنرمندان تئاتر داده است. هنرمندان تئاتر باید به شکل ویژه دیده شوند. زیرا اگر فرض کنیم همین امروز کرونا را با همکاری مردم و در خانه ماندن شکست داده و زنجیره انتقال آن را قطع کرده‌ایم و همه چیز به روال عادی بازگشته است هنرمندان تئاتر تا سه ماه بعد از آن نیز دچار آسیب خواهند بود به این دلیل که هنوز تماشاگران رغبت و انگیزه‌ای برای حضور در تجمعات به ویژه سالن‌های نمایش نخواهند داشت و خود گروه‌ها با توجه به تعطیلی دو ماهه نیازمند تمرینات مجدد هستند از این رو این موضوع آسیب فراوانی به خانواده تئاتر وارد می‌کند.

صادق حسنی با بیان اینکه همه اهالی فرهنگ و هنر و رسانه باید تلاش کنند تا این حوزه مورد حمایت مسئولان ارشد قرار گیرد، تأکید کرد: تلاش می‌کنیم که تمدید بیمه هنرمندان شامل حال اهالی تئاتر نیز شود در همین زمینه نیز نامه‌ای از سوی رؤسای انجمن‌های هنرهای نمایشی استان‌های کشور به وزیر ارشاد نوشته شده و از ایشان درخواست حمایت برای اهالی تئاتر شده است.

وی در ادامه با اشاره به موفقیت‌های گروه‌های نمایشی گیلان در جشنواره‌های سال گذشته، اظهار کرد: در سال گذشته 12 گروه نمایشی گیلان موفق شدند در جشنواره‌های کشوری همانند جشنواره مریوان، جشنواره فجر، جشنواره رضوی، جشنواره دفاع مقدس و جشنواره لاله‌های سرخ اندیمشک در رشته‌های کارگردانی، بازیگری و نویسندگی مقام کسب کنند.

نقش تأثیرگذار هنر در تحولات زندگی بشری

معاون هنری و سینمایی ارشاد گیلان نیز با اشاره به اینکه هیچ کسی نمی‌تواند نقش هنر به ویژه تئاتر و نمایش را در تحولات زندگی نادیده بگیرد، اظهار کرد: هنر حتی در حوزه‌های سیاست، اقتصاد، فرهنگ، علم و دین نیز تأثیرات فراوانی دارد.

وی با بیان اینکه هنر نمایش و تئاتر یک دانشگاه است که می‌توان مسائل بسیاری را به واسطه آن فرا گرفت، افزود: همانگونه که توجه به دانشگاه و مراکز آموزشی به دلیل افزایش معرفت و علم و فرهنگ حائز اهمیت است باید برای هنر نمایش و تئاتر نیز به سبب معرفت افزایی اهمیت قائل شد.

سید امیر مصباح در ادامه به وجود دو دیدگاه در زمینه تئاتر اشاره کرد و گفت: برخی به تئاتر به عنوان یک سرگرمی و عده‌ای دیگر با یک هدف مشخص به آن توجه می‌کنند. وجود نگاه اولی نوعی خیانت به این هنر ارزشمند و تأثیرگذار است.

وی با بیان اینکه وجود نگاه دوم زمینه برنامه ریزی و حمایت مناسب برای ارتقای این هنر ارزشمند را در میان مسئولان و متولیان ایجاد خواهد کرد، گفت: یکی از مهم‌ترین اقدامات مسئولان در این حوزه این است که شرایط و بستر را به گونه‌ای فراهم کنند که این هنر پاسخگوی نیازها و شرایط زمان خود باشد.

بی توجهی به تئاتر سبب مرگ این حوزه می‌شود

مصباح با اشاره به اینکه عدم توجه به هنر تئاتر و نمایش به ویژه فعالان این عرصه عدم شکوفایی این حوزه را به دنبال خواهد داشت، گفت: برگزاری کارگاه‌های آموزشی یکی از راهکارهای ارتقای سطح هنر تئاتر و نمایش و هنرجویان و فعالان آن و به ثمر نشست رسالت آنان که همان افزایش فرهنگ عمومی است را به دنبال خواهد داشت.

وی در ادامه بهره گیری از نمایشنامه‌های با کیفیت را یکی دیگر از مؤلفه‌های ارتقای سطح هنر تئاتر و نمایش عنوان و تأکید کرد: هنرمندان عرصه تئاتر و نمایش باید تلاش کنند تا با آسیب شناسی مسائل روز جامعه، نوشتن نمایشنامه‌های با محتوا، آثاری فاخری در راستای ارتقای فرهنگ عمومی جامعه و یا نهادینه کردن یک فرهنگ تولید و اجرا کنند.

معاون هنری و سینمایی ارشاد گیلان با اشاره به پیشینه غنی این استان در حوزه هنر به ویژه هنر تئاتر و نمایش و معرفی بازیگران بزرگ به کشور، گفت: بعد از یک دوره رکود هنر تئاتر و نمایش در گیلان تلاش شده تا برنامه ریزی مناسب تئاتر گیلان را به جایگاه اصلی آن در سطح ملی بازگردانیم.

مصباح به برگزاری جشنواره‌های مختلف در حوزه تئاتر، نمایش و حتی نمایشنامه نویسی در سطح استان گیلان اشاره کرد و افزود: در سال‌های اخیر تلاش شده زمینه شکوفایی و کشف استعدادهای جدید در میان هنرجویان جوان فعال در عرصه تئاتر و نمایش استان گیلان فراهم شود که خوشبختانه بازخوردهای خوبی نیز در این زمینه شاهد بوده‌ایم‌.

وی همچنین با اشاره به شیوع ویروس کرونا و لغو بسیاری از اجراهای صحنه‌ای و خیابانی پیش بینی شده برای ماه‌های پایانی سال گذشته و ابتدایی سال جدید، تأکید کرد: اکثر هنرمندان ما از اقشار متوسط جامعه هستند که تعطیلی فعالیت‌های آنها خسارت و ضررهای بسیاری برای آنها به دنبال داشته که مسئولان ملی و استانی باید برای حل مشکلات این قشر و تعیین بسته‌های حمایتی برای آنها همانند دیگر اقشار جامعه پیش بینی‌های لازم را انجام دهند.

معاون هنری و سینمایی ارشاد گیلان به مکاتبات صورت گرفته در این زمینه با مسئولان استانی و کشوری نیز اشاره کرد و ادامه داد: تلاش می‌کنیم تا حمایت‌های لازم در این زمینه را از هنرمندان گیلانی به ویژه فعالان تئاتر و نمایش گیلان جذب کنیم.

منبع: مهر