اکبر زنجانپور، پیشکسوت سینما و تئاتر ایران در باب «شرایط هنر در دوران کرونا»
وقت نمایش در قرنطینه است/ باید معجزه انسانی رخ دهد
بهمن امسال، به‌واسطه شیوع ویروس کرونا، نهادها و محافل هنری بسیاری ناچار به تعطیلی اجباری شدند. این موضوع چالش‌های فراوانی برای هنرمندان به‌همراه داشت.
اعتمادآنلاین| بهمن امسال، به‌واسطه شیوع ویروس کرونا، نهادها و محافل هنری بسیاری ناچار به تعطیلی اجباری شدند. این موضوع چالش‌های فراوانی برای هنرمندان به‌همراه داشت. این اتفاق اما شاید زمان مناسبی برای تفکر و بازتعریف رویدادهایی شد که اکنون از سطح جامعه حذف شده‌اند. تئاتر به‌عنوان یکی از تاثیرگذارترین محافل آموزش و رشد فرهنگ و هنر نیز، از این قائله مستثنا نبود.
به گزارش اعتمادآنلاین، اکبر زنجانپور، کارگردان و بازیگر پیشکسوت تئاتر، سینما و تلویزیون در این گفتگو تئاتر را اینگونه تعریف کرد: «تئاتر ماحصل مواجهه یک‌سری تفکر، حرکت و یارگیری از سوی هنرمندان و از طرف دیگر مطالبه‌گران مطالب مهم انسانی است که همان مخاطبان نمایش هستند که با رودررویی این دو گروه در اجرا، به نور و تعالی انسانی می‌رسیم.»
این استاد برجسته تئاتر پیش از این در یک سخنرانی در روز جهانی تئاتر، دغدغه اصلی خود را مردم، عشق به تئاتر و و رشد اندیشه جمعی جامعه معرفی کرده بود. زنجانپور در پاسخ اینکه آیا اگر زمان به عقب برگردد، همچنان کارهای قبلی را تکرار می‌کند، بیان کرد: «من همچنان مایل هستم تمام کارهایی را به صحنه بردم، دوباره اجرا کنم. خودم انرژی و عشق لازم به تئاتر را دارم اما باید از شرایط اضطراری کنونی بگذریم.»
او درباره تعطیلی کنونی سالن‌های تئاتر و تماشاخانه‌ها گفت: «به ما دستور داده شده که از هم فاصله بگیریم و از طرفی ما وظیفه داریم که مدام مردم را ببینیم. در شرایط کنونی اما باید سلامتی و حفظ مردم در اولویت قرار بگیرد.»
تئاتر نیازمند معجزه انسانی است
بازیگر لیر شاه، درباره نجات هنر و جامعه در شرایط کنونی گفت: «اگر بخواهیم شرایط امروز را با ادبیات نمایشی تعریف کنیم، می‌توانم بگویم، لیر شاه در مقابل مسئولیت خود جا زده و همه چیز را به باد می‌دهد. چون مسئولانه نگاه نکرده و فقط به خانواده خود فکر می‌کند. اما امروز باید مخالف لیر حرکت کرده و روزگار را با معجزه انسانی و یک ترفند بجا، گذراند و انسان‌ها را نجات داد. ما هم وظیفه داریم به مردم دقیق نگاه کنیم حتی اگر منظورمان از مردم فقط یک نفر باشد.
ما نباید بگوییم نمی‌شود و باید امید واقعی را به خانه بیاوریم. باید همه تلاش کنیم که تمام خانواده -که همین مردم سرزمین‌مان هستند- حفظ شوند. باید از شرایط کنونی به سلامت عبور کنیم. هرچند همه در این شرایط در حال تلاش هستند اما کارهای دیگری لازم است انجام شود تا معجزه انسانی اتفاق بیفتد.»
در ادامه، زنجانپور درباره توالی ورود به نقش‌های خود گفت: «من با تصور صحنه تئاتر، مقابل بازیگر (که خودم هستم) قرار می‌گیرم و با تمرین، در یک جایی درست وسط صحنه تئاتر، با او یکی می‌شوم. در این شرایط، آن نقش به‌عنوان فرزند من حقیقی و بازیگر به‌وجود می‌آید که نیمی از من واقعی و نیمی از شخصیت نمایش است.»
زنجانپور همچنین نظراتی درباره بزرگان تئاتر ایران داد. او بهرام بیضایی را هنرمندی درجه یک معرفی کرد و درونمات را صاحب تفکر سیالی دارد که انسان را از طریق تفکر، معنا می‌کند نه از طریق قصه‌گویی. برخلاف چخوف که نمی‌داند از زندگی چه می‌خواهد. او شکارچی لحظات انسان است.
اکبر زنجانپور درباره فعالیت‌های پیش رو اعلام کرد: «در حال حاضر تصمیم دارم به نمایش سیر روز در شب نوشته یوجین اونیلونیل بپردازم. اونیل به رگ و پی انسان می‌زند و وارد ساحت غیرشفاف افراد شده و لحظات و تاریخ را تشریح می‌کند.
این نمایش، روایت یک خانواده چهارنفره است که تمام افراد قصه جدا داشته و در نهایت محکوم به فنا هستند. این داستان نمایانگر نبودن عدالت اجتماعی است.»
خوشبختی هنرمند، حال خوب است
زنجانپور، درباره عدالت اجتماعی و بهبود اوضاع اهالی هنر گفت: «خوشبختی هنرمند، ایجاد شرایط کار است. برای اینکه این اتفاق بیفتد باید مسئولانه به او نگاه کرد. در این سال‌ها به من و هیچ هنرمندی که صله‌بگیر نیست هرگز با نگاه عدالت اجتماعی برخورد نشده است. هرچند بر این باورم که نباید شکایت کرد و منتظر معجزه‌ای از بیرون نشست.»
این پیشکسوت تئاتر و سینمای ایران از سال 1345 فعالیت حرفه‌ای تئاتر خود را با ورود به دانشکده هنرهای زیبا آغاز کرد. در سال 1383 او در نمایش شب هزار و یکم به کارگردانی بهرام بیضایی بازی کرد. او همچنین تا کنون آثار فاخری نیز از نویسندگانی چون آنتوان چخوف و آرتور میلر را کارگردانی کرده است.
او که در دوبله نیز کار کرده و در زمینه گویندگی رادیو سابقه فعالیت در نمایش‌های رادیویی را دارد، درباره ایجاد شرایط کار برای تئاتری‌ها گفت: «شرایط کار هیچ‌وقت برای من به‌عنوان کارگردان فراهم نبوده و بخشی از انرژی لازم برای تئاتر را به‌ناچار خرج مسائل حاشیه‌ای کردم. در این میان همواره علاوه بر فراهم‌نبودن شرایط کار، بحث اقتصادی و دستمزدها هم بوده است. در حال حاضر نیز، این شرایط برای بسیاری از هنرمندان تئاتر، به‌خصوص در شرایط کنونی جامعه وجود دارد.»
در این روزهایی که جهان درگیر بحران است، در بسیاری از کشورها، حمایت‌های مادی بسیاری از هنرمندان می‌شود. این بازیگر پیشکسوت تئاتر، سینما و تلویزیون درباره حمایت از هنرمندان در ایران گفت: «باید اول به این موضوع پرداخت که آیا در شرایط نرمال از هنرمندان حمایت می‌شود که در شرایط سخت چشم به این اتفاق داشته باشیم؟ بسیاری از اهالی تئاتر، تنها به‌خاطر عشق و اعتقاد به تئاتر هنوز بر صحنه می‌روند اما گاهی به‌خاطر پرداخت هزینه‌‌ها ناچار به ایفای نقش در هر اجرایی می‌شوند.، در حالی که تئاتر متفکر نباید درگیر درآمدزایی و اجاره تماشاخانه باشد. در واقع اصل قضیه که تخصیص بودجه به تئاتر است، با بحران روبه‌روست.»
به گفته این کارگردان تئاتر، هنرمند، افشا کننده پلشتی‌هاست اما خودش به شدت شکننده است. او در اینباره توضیح داد: «هنرمند تا بی‌نهایت حساس است و ضربه‌پذیر. بنابراین باید شرایطی ایجاد شود که احساس تنهایی نکند. هنرپیشه تئاتر، باید توان این را داشته باشد که به‌خوبی بر صحنه تئاتر حاضر شود و این موضوع نیازمند القای باور درست به هنرمند است. در این شرایط است که هنرمند می‌تواند تاریخ انسان را بنویسد.»
دیدگاه تان را بنویسید