نیازمند بازاندیشی در رابطه مذهب و حکمرانی هستیم

اعتمادآنلاین| حجت الاسلام والمسلمین داوود فیرحی در نشست تخصصی جامعه، مردم و آسیب‌های اجتماعی از منظر امام خمینی در خصوص بحران سلامت و جایگاه مستضعفان در ادبیات امام خمینی صحبت کرد و با اشاره به بحران کرونا گفت: سی و یکمین سالگرد ارتحال امام مصادف شد با بحران سلامت. بنده از منظر امام خمینی به این موضوع می‌پردازم.

این استاد دانشگاه با بیان اینکه در نسبت مذهب و حکمرانی نیازمند بازاندیشی هستیم، افزود: برای این کار احتیاج به فکر، اندیشه و بیان مستمر در خصوص وضعیت خودمان داریم. به نظر می‌رسد جامعه مرتباً به سمت اداری شدن پیش می رود ارسطو هم به این نتیجه رسید که نباید اجازه داد جامع ماشینی شود اما چگونه؟ از طریق تلنگر به اندیشه ها و باورهای جامعه.

فیرحی ادامه داد: سوال جدی این است که رهبرانی مثل امام خمینی چه اندیشه و مشی ‌ای برای مسئله سلامت به ویژه سلامت اقشار مستضعف دارند. مفهوم مستضعف در ادبیات امام چه بود؟ در سخنرانی های اولیه پس از پیروزی انقلاب، ایشان کوشش کردند برخی مفاهیم از جمله مفهوم مستضعف را توضیح دهند. امام معتقد بودند مستضعفان به ذات فقیر نیستند بلکه این حکومت ها و ساختارهای سیاسی و رفتارهای آنهاست که انسانها را به ورطه استضعاف می کشاند.

وی ادامه داد: در اندیشه امام ناتوانی ذاتی انسان ها نیست. این مسئله قابل راستی آزمایی است. می‌توان طبقات پایین مثلاً کارتن خواب ها را سنجید و متوجه هوش بالای آنان شد. این طور نیست که عده‌ای ناتوان باشند و دولت یا ثروتمندان بر سر آنان منت بگذارند و آنها را مورد توجه و تفقد قرار دهند.

در ادبیات امام خمینی اگر در جامعه مستضعفی وجود داشته باشد مقصر آن سیاستگذاران هستند. میزان مشروعیت و موفقیت دولت رابطه معکوسی با تعداد مستضعفان دارد. این معیار عیار درونی خوبی بود که توسط بنیانگذار جمهوری اسلامی مطرح شد.

فیرحی سپس به وضعیت بحران سلامت پرداخت و افزود: این بحران فقط در درمان و بهداشت نیست بلکه در کالاهای اساسی مثل تغذیه و آموزش اولیه هم هست.

جامعه گرسنه آسیب پذیر است اما جامعه توانمند راحت‌تر از بیماری به خصوص بیماری کرونا عبور می کند. دغدغه قشر ثروتمند جامعه در روزهای کرونایی بیرون رفتن از خانه و قدم زدن بود اما اقشار کم درآمد و فقیر غم نان و معیشت داشتند.

این استاد دانشگاه ادامه داد: یک سیاست گذار در بحران سلامت باید به دو مسئله توجه داشته باشد اول چگونه سیاست‌گذاری کند که بحران ایجاد نشود و دوم اگر بحران به وجود آمد چطور برنامه ریزی کنند تا از آن خارج شود. امام به مسئله سلامت چه نگاهی داشتند؟ امام در تعریف جمهوری اسلامی اسم حکومت مستضعفان دارند. ایشان اعتقاد داشتند یکی از نعمت‌های جمهوری اسلامی حکومت مستضعفان است.

وی ادامه داد: حکومت مستضعفان یعنی حاکمان در شرایط و وضعیتی زندگی می‌کنند که جامعه را بفهمند و چنین حکومتی حکومت مستضعفان است که درد محرومیت را چشیده باشد. امام خمینی خود مصداق تجربه محرومیت بودند و با پوست و گوشت و استخوان شان تلخی آن را چشیده بودند. به همین دلیل ایشان تاکید داشتند رئیس جمهور، رئیس مجلس، وزرا و نمایندگان مجلس باید محرومیت را تجربه کرده باشند در غیر این صورت نمی توانند سیاستگذار سلامت باشند.

فیرحی متذکر شد: مشکلی که وجود دارد که خود امام هم به آن اشاره کردند این بود که نسل دوم حکومت ها که فرزندان مسئولان باشند اصلا نمی دانند قضیه محرومیت چیست. فرزندان مسئولان محرومیت نمی کشند و اصلاً نمی‌توانند درد و تلخی محرومیت را درک کنند.

این استاد دانشگاه در ادامه به تاکید امام در خصوص تامین نان و معاش مستضعفان توسط دولت ها اشاره کرد و افزود: امام از مسئولان خواستند در قضیه نان کاری کنند که اغنیاء مهمان فقرا شوند. دولت در سطح چهار حوزه بزرگ کالا و خدمات باید ثروتمندان را مهمان فقرا کند. نان، بهداشت، درمان و آموزش همگانی از جمله آنهاست. اگر قرار بر گرفتن مالیات از ثروتمندان است این کار نباید از طریق وضع مالیات قیمت نان بهداشت درمان و آموزش همگانی انجام شود بلکه این مالیات باید از دارایی ها و کالاهای سرمایه ای ثروتمندان اخذ شود.

خصوصی سازی در این چهار حوزه از ابتدا اشتباه بود. ما هم می توانیم مثل نروژ برای درآمدهای نفتی مان صندوق ذخیره ارزی تشکیل دهیم اما از طریق درآمدهای مالیاتی کشور را اداره کنیم و از محل سود صندوق ذخیره ارزی به مردم خدمات بهداشتی و تغذیه ای بدهیم. امام اصلا دنبال یک دولت سوسیالیست نبودند بلکه دنبال جبران نابرابری‌های فی ما بین اقشار ضعیف و تهیدست جامعه با ثروتمندان جامعه بودند.

منبع: ایسنا