رزیتا شرف‌جهان، مدیر گالری طراحان آزاد، در گفت‌وگو با «اعتمادآنلاین»:
ویروس کرونا بر روند عادی زندگی هنرمندان تجسمی تاثیر چندانی نگذاشت
مدیر گالری «طراحان آزاد» معتقد است تجسمی یک حوزه کاملاً فردی است و برخلاف سینما، تئاتر و موسیقی که رشته‌هایی وابسته به جمع هستند، اصولاً دوران قرنطینه کرونا برای هنرمندان تجسمی مشکل نبوده به این خاطر که به طور طبیعی روند زندگی‌شان همین‌گونه است.
اعتمادآنلاین| ویروس کرونا تاثیری روی هنرمندان تجسمی گذاشته است؟ رزیتا شرف‌جهان که علاوه بر گالری‌داری، کار هنری هم انجام می‌دهد در جواب این سوال می‌گوید که ویروس کرونا تاثیر خود را بر هنرهای تجسمی هم گذاشته همچنان‌که فعالیت گالری‌ها متوقف شده است، اما او در مقایسه وضعیت هنرمندان رشته‌های مختلف در دوران شیوع ویروس کرونا ، معتقد است به دلیل اینکه تجسمی‌ها پیش از شیوع ویروس کرونا نیز در محیط‌های انفرادی همچون آتلیه‌ها کار خود را انجام می‌دادند، در نتیجه ویروس کرونا نتوانسته آن‌طور که بر هنرمندان رشته‌های دیگر، به خاطر وابسته بودن‌‌شان به جمع، تاثیر روانی گذاشته، هنرمندان تجسمی را تحت تاثیر قرار دهد.
رزیتا شرف‌جهان در کنار نقاشی سال‌هاست گالری «طراحان آزاد» را هم در میدان «سلماس» اداره می‌کند. این گالری نیز مانند دیگر گالری‌ها همزمان با شروع کرونا فعالیت خود را متوقف کرد. برای اینکه ببینیم کرونا چه تاثیری بر گالری‌ها گذاشته است به سراغ شرف‌جهان رفتیم:
*وضعیت گالری‌ها در این دوران چطور بود؟ آیا کرونا توانسته است بر روند برگزاری نمایشگاه‌ها یا فعالیت گالری‌ها تاثیری بگذارد؟
قطعاً آن‌قدر تاثیر گذاشته که آنها را تعطیل کرده است...
تجسمی یک حوزه کاملاً فردی است
*منظورم از لحاظ تاثیر بر شیوه کار بود؛ مثلاً بعد از شیوع کرونا در سینما و تئاتر اکران‌های آنلاین یا فیلم‌تئاترها رایج شدند و به دنبال آن نحوه ارائه یک فیلم و تئاتر مورد بحث قرار گرفت. در هنرهای تجسمی و گالری‌ها این وضعیت چگونه است؟
سینما، تئاتر و موسیقی رشته‌هایی وابسته به جمع هستند؛ یعنی با یکدیگر کارشان معنا پیدا می‌کند. به همین دلیل با نقاشان و تجسمی‌ها از نظر انگیزه کار، انرژی‌ای که می‌گیرند یا حتی بحث مالی فرق دارند. معمولاً سینما، تئاتر و موسیقی به مخاطب‌شان وابسته هستند و هنر جمعی محسوب می‌شوند. در نتیجه رفتارهای اجتماعی‌شان بیشتر است و واکنش‌هایشان هم بیشتر است.
تجسمی یک حوزه کاملاً فردی است و اصولاً دوران قرنطینه کرونا برای هنرمندان تجسمی مشکل نبوده بهه این خاطر که به طور طبیعی هم روند زندگی‌شان همین است چون در حالت عادی هم در آتلیه‌هایشان کار می‌کنند یا وقتی مطالعه می‌کنند به صورت انفرادی است. در نتیجه بر روند عادی زندگی‌شان خیلی تاثیر نگذاشته است.
یک نکته منفی که می‌تواند برای هنرمندان تجسمی مطرح شود این است که به غیر از تحریم‌هایی که از قبل شروع شده بود، اکنون با بسته شدن راه‌های رفت و آمد کمبود وسیله کار هم مثل رنگ و متریال و... بیشتر شده است.
درباره خرید و فروش آثار هم باید بگویم این‌طور که مشاهده می‌کنم، از نظر تجاری خیلی شرایط تغییر نکرده است. معمولاً یک مقدار نابسامانی اقتصادی که پیش می‌آید مثل بالا رفتن قیمت دلار و... فروش آثار هنری بیشتر هم می‌شود، به رغم تمام مشکلاتی که در اجتماع هست...
*دلیل اینکه با وجود این نابسامانی‌ها مثل وضعیت ارز فروش آثار هنری بیشتر می‌شود چیست؟
بخشی از آن به ارز مربوط می‌شود و بخشی به ناامنی اقتصادی که در کشور حاکم است. کسانی که درآمد بیشتری دارند لابد می‌خواهند سرمایه خود را حفظ کنند و چون ارزش پول کم شده است به سمت آثار هنری می‌روند که بیشتر هم شامل آثار تثبیت‌شده و گران‌قیمت است، اما برای هنرمندان جوان و میانه این شرایط وجود ندارد و تاثیر اقتصادی چنین نابسامانی‌هایی بیشتر از تاثیری است که روی روال زندگی‌شان بوده است چون وضعیتی مانند قرنطینه در خیلی از موارد در زندگی آنها بوده و آنها به صورت فردی کارشان را انجام می‌داده‌اند.
به هر حال انتظار می‌رود دولت، وزارت فرهنگ یا بنیادهای دیگر کمک‌هایی انجام دهند البته منظورم صرفاً کمک نقدی مستقیم نیست، اما می‌توان حمایت‌هایی همچون خرید آثار و... انجام داد. دستورها، قوانین و شیوه‌هایی وجود دارد که می‌توان به هنرمندان کمک کرد تا بخشی از آسیب ناشی از کرونا جبران شود.
البته می‌دانیم دولت مشکلات اقتصادی عدیده‌ای دارد و خیلی شرایط خوبی ندارد به همین دلیل از همان اردیبهشت به گالری‌ها اطلاع دادند اگر می‌خواهید می‌توانید گالری‌ها را بازگشایی کنید و سامانه‌ای را معرفی کردند که در آن ثبت‌نام کنیم. گالری‌دار‌ها هم معمولاً گروهی از جامعه هستند که از نظر اقتصادی خیلی در فشار نیستند در نتیجه ترجیح دادند خودشان را از خطر دور نگه دارند و دولت هم این گره را از سر خودش باز کرد.
همان‌طور که در مشاغل آزاد نیز این اتفاق افتاد و البته آسیب آن به موج دوم آمار مبتلایان هم منجر شد. تا حدودی انتظار می‌رود نه به صورت کمک نقدی اما قوانین و ایده‌هایی برای حمایت از هنرمندان مطرح شود.
احتمالاً خیلی از کارها از این به بعد می‌تواند از راه دور انجام شود
*نمایشگاه‌های آنلاینی که بعد از شیوع کرونا بیشتر شد توانست جای خود را باز کند یا در طولانی‌مدت می‌تواند جایگاه خود را پیدا کند؟
در طولانی‌مدت می‌تواند؛ یعنی فکر می‌کنم این موضوع باز هم تابعی از شرایط کلی است. در مدتی که بیماری کرونا اوج گرفت خیلی از مشاغل به سمت روش‌های آنلاین رفتند. دری بود که باز شد و احتمالاً خیلی از کارها از این به بعد می‌تواند از دور و از خانه انجام شود. تجربه شخصی من هم این بود که در 2 سه ماه اخیر، از فروردین‌ماه به بعد، احساس کردم خیلی از رفت و آمدهای ما بیخود بوده است و می‌توان به شکل آنلاین کارها را انجام داد. در سطح بین‌المللی هم این روش در حیطه کار گالری‌داری به کار گرفته شد، اما هنوز برای اینکه منتظر جواب بمانیم خیلی زود است.
همان‌طور که 10، 15 سال بعد از انقلاب طول کشید تا فضای گالری معنا پیدا کند و شاید بعد 25، 30 سال گالری‌ها شکل حرفه‌ای به خود گرفتند، الان هم برای اینکه ببینیم نمایشگاه‌های آنلاین جای خود را باز کرده یا نه خیلی زود است. با این حال «آرتیبیشن» که سابقه چندساله کار فروش آنلاین دارد توانست موفق‌تر عمل کند چون مخاطبان خود را داشت و آنها پیش‌زمینه داشتند.
خود من در فروردین‌ماه به انجمن گالری‌داران پیشنهاد کردم تا با استفاده از فضای آرتیبیشن نمایشگاه‌هایی برگزار کنیم و کمیسیون گالری‌ها 10 درصد باشد یا اصلاً کمیسیونی نگیرند تا از این طریق کمک فوری به هنرمندان برسانیم. این پیشنهاد را به انجمن نقاشان هم دادم...
*استقبالی از این طرح نشد؟
نه، اما توانستم برای انجمن نقاشان یک کار دیگر انجام دهم. ناشران هر کدام به نسبتی که توانستند تعدادی کتاب فرستادند و در مجموع حدود پنج هزار جلد کتاب جمع‌آوری شد که همگی اهدایی بودند و ما هم با 30 درصد تخفیف کتاب‌ها را فروختیم که 40 میلیون تومان جمع‌آوری شد. ناچیز است اما کمک فوری به شمار می‌رفت تا بتوانیم وام‌های 2 میلیون تومانی به هنرمندان بدهیم.
*وقتی کرونا همه‌گیر شد خیلی از هنرمندان این موضوع را دستمایه آثارشان قرار دادند. فکر می‌کنید کرونا صرفاً یک موضوع مقطعی است یا در آینده هم به عنوان یک بحران جهانی موضوع هنرمندان قرار می‌گیرد؟
مانند هر بحران دیگری وقتی که شروع می‌شود آثاری پدید می‌آید که چه بسا ممکن است احساسی‌تر باشد و تاریخ مصرف داشته باشد، اما وقتی از آن عبور می‌کنیم و زمان می‌گذرد تازه لایه‌های بعدی آن بیرون می‌آید. پدیده جنگ را در نظر بگیرید. فیلم‌هایی که در آن دوران تهیه شد الان جنبه‌های شعاری دارند، اما بعد از گذشت این سال‌ها همچنان نسل‌های بعد درباره جنگ اثر می‌سازند که لایه‌های دیگر آن را نشان می‌دهد.
دیدگاه تان را بنویسید