«گِل» از روستای میانکاله تا آمریکا/می‌گفتند سالن را کثیف می‌کنید!

اعتمادآنلاین| ایران پس از پیروزی انقلاب اسلامی و با سپری کردن بیش از 4 دهه پا به قرنی تازه گذاشت؛ در این عمر سپری شده 43 ساله، آثار مختلفی با موضوعاتی متنوع از دفاع مقدسی، دینی، کمدی، اجتماعی و… تولید و در سالن‌های تئاتر به صحنه رفتند. برخی از این آثار بسیار جریان ساز بودند و برخی آثار خاطره‌انگیز و پرمخاطب.

به گزارش مهر،شاید خالی از لطف نباشد مروری داشته باشیم بر آثاری که طی دهه‌های 60، 70، 80 و 90 تولید و اجرا شدند، روندی که این آثار برای تمرین و تولید طی کردند، گروهی که در تولید و اجرای اثر حضور داشتند و دیدن تصاویر این اجراها اعم از عکس یا فیلم.

از این رو در گروه هنر تصمیم بر این شد که از آغاز سال 1400 با جمع‌آوری اطلاعات مختلف اجراهای 4 دهه گذشته، مروری‌بر تولیدات تئاتر ایران در این بازه زمانی داشته باشیم.

در سی امین گام از مرور «چهار دهه خاطرات صحنه» سراغ نمایش «گل» به کارگردانی یاسر خاسب رفته‌ایم.

یاسر خاسب از جمله هنرمندان تئاتر ایران است که در تئاتر ایران و در زمینه تئاتر فیزیکال آثار قابل توجهی را تولید و اجرا کرده و گروه تئاتر «بدن دیوانه» را راه اندازی و آثار متعددی را با این گروه به صحنه برده است. خاسب با تلفیق هنرهای رزمی با هنرهای نمایشی آثاری را تولید کرده که نه تنها در ایران بلکه در کشورهای مختلف دنیا هم با استقبال قابل قبولی از سوی منتقدان و مخاطبان تئاتر مواجه شده است.

نمایش «گل» از جمله آثار خاسب و گروه تئاتر «بدن دیوانه» است. وی در این نمایش به همراه علی اصغری قاجاری به ایفای نقش پرداخت؛ نمایشی که بر اساس موضوع خلقت شکل گرفت و طی آن فردی در کارگاه خود و با گل مجسمه‌ای را می‌سازد که جان می‌گیرد و تقابلی با پدیدآورنده خود دارد.

هر 2 بازیگر در اجرای این نمایش با استفاده از قابلیت‌های فیزیکی خود که ناشی از سال‌ها تمرین و فعالیت در عرصه هنرهای رزمی است، حرکات، اتفاقات و تصاویری جذاب برای مخاطب رقم می‌زنند ضمن اینکه استفاده از خاکی که روی صحنه تبدیل به گل می‌شود و بهره‌گیری از آتش فضایی خاص و جالب توجه شکل می‌دهد.

یاسر خاسب درباره ایده نمایش «گل» و دغدغه‌ای که برای آن داشت، به خبرنگار مهر گفت: شکل گرفتن ایده نمایش «گل» به سال‌ها پیش زمین‌های کشاورزی منطقه کردنشین میانکاله و دنیای بکر و ناب مردمان همیشگی طبیعت بر می‌گردد؛ کسانی که به قول پدربزرگم آدم‌هایی که روی زمین کار می‌کنند و از آسمان می‌خواهند. قصه نمایش به دوران بچگی من و زندگی در روستا و طبیعت و اتفاقاتی که در عالم کارگری و کشاورزی آموختم و سعی کردم در آن مسیر قدم بردارم.

وی ادامه داد: با رفقای خوبم که از همان زمان با هم بودیم با هم همراه شدیم و کار کردیم. «گل» داستان خلقت انسان است؛ مجسمه سازی است که اثر و موجودی را خلق می‌کند و اتفاقی بین آن‌ها رخ می‌دهد.

خاسب درباره روند تولید نمایش «گل» یادآور شد: روند تولید نمایش «گل» سخت و عجیب و غریب بود. سال 85 برای اولین بار می‌خواستیم در جشنواره تئاتر فجر شرکت کنیم و اینکه چگونه بتوانیم از میانکاله در جشنواره فجر شرکت کنیم روند سختی بود. در آن زمان باید ویدئویی از کار می‌گرفتیم و تهیه امکانات مربوط برای ضبط نظیر دوربین فیلمبرداری برایم سخت بود.

سرپرست گروه تئاتر «بدن دیوانه» توضیح داد: ما در گاراژ خانه و انباری یکی از اقوام وسایل مورد نظر را برای تمرین فراهم کردیم و بسیاری از اهالی روستا و رهگذران وقتی تمرین ما را می‌دیدند تعجب می‌کردند زیرا «گل» با استفاده از عناصر خاک، آب، باد و آتش شکل می‌گرفت و ما به صورت طبیعی از این عناصر استفاده می‌کردیم. برای موسیقی نیز پسرعموی من با تار و سه تار موسیقی زنده اجرا کرد. همه چیز در تمرین «گل» به صورت بداهه شکل گرفت.

وی اظهار کرد: همیشه به همراه دوست قدیمی و همکار همیشگی‌ام سعی می‌کردیم از تلفیق هنرهای رزمی با هنرهای نمایشی و با بهره‌گیری از افسانه‌ها و داستان‌های کهن به یک اثر نمایشی برسیم.

خاسب با اشاره به مراحل طی شده نمایش «گل» برای حضور در جشنواره تئاتر فجر، گفت: ما کار را از شهرستان برای جشنواره منطقه‌ای در اردبیل فرستادیم. در آن جشنواره به ما گفتند اجرای «گل» باعث می‌شود که سالن خاکی شود و به همین خاطر با وجود فصل سرما و بارش برف ما نمایش را در زیرزمین تئاتر شهر اردبیل اجرا کردیم و مردم با نور چراغ قوه و تلفن همراه نمایش را دیدند که تجربه جالب و عجیبی برای ما بود. کار در جشنواره منطقه‌ای انتخاب و به جشنواره تئاتر فجر راه پیدا کرد. در تهران هم موافق اجرای ما در تئاتر شهر نبودند و به همین خاطر «گل» را در هوای سرد به صورت محیطی و در مقابل حوض فضای باز مجموعه تئاتر شهر اجرا کردیم و مردم استقبال کردند. ما با شرایطی سخت در موتورخانه مجموعه تئاتر شهر خود را می‌شستیم چون به ما اجازه داده نشد از حمام پشت صحنه سالن‌های تئاتر استفاده کنیم تا به قولی کثیف نشوند.

این کارگردان و بازیگر تئاتر تأکید کرد: برای ما تجربه عجیبی بود که نمایش «گل» را در آن محیط بزرگ و رویداد حرفه‌ای تئاتر فجر اجرا کردیم و اجرای آن بازتابی ملی و بین‌المللی پیدا کرد.

وی درباره دلایل موفقیت نمایش «گل» در داخل و خارج از کشور یادآور شد: فکر می‌کنم در اجرای «گل» انرژی خالص و نابی بین اجراگر و تماشاگر شکل می‌گرفت و مخاطب خود را در آن موقعیت حس می‌کرد و با تمام وجود با کار ارتباط برقرار می‌کرد. روایت و قصه کار و موقعیت اسطوره‌ای پشت داستان نیز در تأثیرگذاری بر مخاطب نقش بسزایی داشت.

خاسب ادامه داد: کار ما بعد از دیده شدن در فضای باز تئاتر شهر برای اجرا در چند کشور خارجی دعوت شد. در ابتدا نمایش «گل» را به همراه «هدیه مرموز» به مدت یک ماه در آمریکا اجرا کردیم که رکورد تماشاگر را شهر سیاتل آمریکا در سال 2010 از آن خود کرد و پرفروش‌ترین نمایش آن سال سیاتل شد. آن زمان مایکروسافت اسپانسر کارمان بود و اتفاق جالبی بود. برزیل، لهستان و هلند از دیگر کشورهایی بودند که نمایش را در آنها اجرا کردیم.

سرپرست گروه «بدن دیوانه» با بیان اینکه بعد از جشنواره تئاتر فجر ما را از بیرون تئاتر شهر به داخل راه دادند، افزود: «گل» را در کارگاه نمایش در قالب اجرای عمومی روی صحنه بردیم که استقبال قابل توجهی از آن شد. سپس سال 90 «گل» را در تالار حافظ با شکل و شمایلی عجیب‌تر روی صحنه بردیم.

وی در پایان سخنان خود تصریح کرد: در هر کشوری بنا به شرایط جغرافیایی و همچنین جنس خاک هر کشور حال و هوای اجرای «گل» متفاوت می‌شد و این اتفاق جالبی بود؛ اجرای «گل» در هر کشوری متغیر و رو به جلو بود.