اثرات مطلوب مصرف مکمل کلاژن بر فیزیولوژی و سلامت پوست انسان

هدف از این مطالعه بررسی اثرات کلاژن هیدرولیز شده بر پارامتر‌های بیوفیزیکی مرتبط با پیری پوست است. در این پژوهش دو سر کور و کنترل شده با پلاسیبو،  به 69 زن در بازه‌ی سنی 35 تا 55 سال به‌صورت روزانه و به مدت 8 هفته، کلاژن هیدرولیز شده با مقادیر 5/2 یا 5 گرم و یا پلاسیبو داده شد. مواردی از قبیل خاصیت ارتجاعی، رطوبت، زبری پوست و همچنین از دست دادن آب از طریق پوست، در سه زمان ( قبل از مصرف مکمل خوراکی، بعد از 4 و 8 هفته ) اندازه‌گیری شد.

خواص بیومکانیکی و فیزیولوژیک پوست ناشی از مواردی مانند وجود لایه اپیدرم، فیبرهای کلاژن و شبکه‌ی الاستین موجود در لایه درم و بافت چربی موجود در لایه هایپودرم است. عوامل مختلفی از قبیل سن، هورمون‌ها، پرتو uv و تغذیه بر ظاهر، ساختار و یکپارچگی پوست اثر می‌گذارند. طی پیری پوست، تغییرات کیفی و کمی در آن ایجاد می‌گردد. از دست رفتن خواص ارتجاعی، کاهش ضخامت لایه اپیدرم و میزان کلاژن و افزایش چروک‌های پوست از ویژگی‌های فرآیند پیری پوست است.

یکی از مهم‌ترین بحث‌ها در حوزه‌ مراقبت‌های پوستی، بهبود ظاهر و ساختار پوست با مصرف مکمل‌ها و رعایت رژیم‌های غذایی است. پوست سالم به میزان زیادی بازتاب‌دهنده‌ی وضعیت سلامت عمومی بدن است و مصرف ویتامین‌ها، آنتی‌اکسیدان‌ها، اسید‌های چرب و پروتئین‌های هیدرولیز شده دارای اثرات مهمی بر روی پوست هستند. از این‌رو، یکی از حوزه‌هایی که مورد توجه است، بررسی اثرات تغذیه و مکمل‌ها بر پوست و زیبایی است. تعدادی از مطالعات بالینی نشان داده‌اند که مصرف مکمل‌های تغذیه‌ای اثرات مطلوبی بر روی بهبود عملکرد پوست داشته‌اند.

مدت‌هاست کلاژن هیدرولیز شده در صنعت داروسازی و مکمل‌های غذایی برای بهبود وضعیت پوست و کلاژن مورد استفاده قرار می‌گیرد. کلاژن هیدرولیز شده در دستگاه گوارش جذب می‌شود.

همچنین بر اساس نتایج پژوهش‌های انجام شده، کلاژن هیدرولیز شده دارای اثرات مطلوب بر فعالیت‌های زیستی پوست است. از جمله این موارد می‌توان به مواردی مانند افزایش تکثیر و مهاجرت فیبروبلاست‌ها و همچنین افزایش مقادیر کلاژن در پوست اشاره کرد. همچنین تاناکا و همکاران نشان دادند که مصرف کلاژن هیدرولیز شده از کاهش کلاژن نوع یک که ناشی از تابش پرتو UVB ایجاد می‌گردد، ممانعت به عمل می‌آورد و باعث بهبود عملکرد پوست در موش می‌شود. پژوهش انجام شده توسط زگ و همکاران نشان داد دریافت روزانه‌ی کلاژن هیدرولیز شده در رت، باعث افزایش معنادار کلاژن نوع یک و چهار و همچنین کاهش فعالیت آنزیم‌های تخریب کننده‌ی ماتریکس خارج سلولی در مقایسه با نمونه کنترل می‌شود.

نتایج

بر اساس نتایج بدست آمده، هر دو دوز مورد استفاده در این مطالعه باعث افزایش معنادار خواص ارتجاعی پوست نسبت به گروه پلاسیبو بعد از چهار و هشت هفته از آغاز مصرف، گشته است. همچنین اختلاف معناداری بین دو دوز مورد استفاده مشاهده نشده است. نتایج جزئی‌تر نشان می‌دهد اثرات مثبت بر خواص ارتجاعی پوست، در زنان بالای 50 سال مشهودتر است.

بررسی‌های انجام شده بر روی میزان رطوبت پوست نشان می‌دهد این پارامتر به میزان 11 تا 14 درصد در زنان بالای 50 سال افزایش داشته است، با این‌حال این تفاوت از نظر آماری معنادار ناست. میزان از دست رفتن آب از پوست به میزان 6 تا 7 درصد در زنان بالای 50 سال کاهش داشته است، با این‌حال این پارامتر نیز نظر آماری اختلاف معناداری با گروه پلاسیبو نداشته است.

بحث

فیزیولوژی پوست انسان در طول زندگی تغییر می‌کند. در حالت طبیعی، پیری پوست با شاخصه‌هایی از قبیل کاهش ضخامت پوست، از دست رفتن خاصیت ارتجاعی پوست، تخریب کلاژن، خشکی پوست و ایجاد چین و چروک در آن شناخته می‌شود. با این‌حال پیری پوست می‌تواند در اثر قرار گرفتن در معرض نور خورشید نیز ایجاد بشود. می‌توان گفت مهم‌ترین تغییرات طی فرآیند پیری پوست، چه در اثر افزایش سن و چه در اثر تابش پرتو خورشید، در ناحیه درم ایجاد می‌شوند و ناشی از متابولیسم رشته‌های کلاژن هستند.

 

همانطور که گفته شد، تحقیقات اخیر نشان می‌دهند استفاده از کلاژن هیدرولیز شده اثرات مطلوبی بر ویژگی‌های فیزیکوشیمیایی، ساختاری و زیستی پوست دارد و در نتیجه باعث بهبود ظاهر و عملکرد بافت پوست می‌شود.

آنالیز داده‌های یکی از زیرگروه‌ها نشان می‌دهد افزایش معنادار خواص ارتجاعی پوست پس از مصرف کلاژن هیدرولیز شده در زنان بالای 50 سال در مقایسه با زنان جوان‌تر بارزتر بوده است. این اثر مثبت تا 4 هفته بعد از متوقف کردن مصرف مکمل قابل مشاهده بود که نشان‌دهنده‌ی اثرات فیزیولوژیک طولانی‌ مدت مصرف این مکمل می‎باشد.

یکی از شاخصه‌های مهم پیری پوست، خاصیت ارتجاعی آن است. در یک مطالعه‎‌ی بالینی بر روی زنان یائسه که توسط سو مینو و همکاران انجام شد، کاهش خاصیت ارتجاعی پوست به ازای هر سال در مقایسه با افراد در سنین پیش از یائسگی ارزیابی شد. نتایج این پژوهش نشان داد بین خاصیت ارتجاعی پوست و سن رابطه منفی وجود دارد و بر اساس محاسبات آن‌ها، خاصیت ارتجاعی پوست در هر سال پس از یائسگی 55/0 درصد کاهش پیدا می‌کند. همچنین نتایج مطالعه‎‌ی دیگری نشان می‌دهد رابطه مستقیمی بین خاصیت ارتجاعی و میزان رطوبت پوست با میزان کلاژن نوع 1 پوست برقرار است.

در طول دوره‌ی 8 هفته‌ای این مطالعه، هیچ تغییر قابل مشاهده‌ای با مصرف کلاژن هیدرولیز شده، در زبری پوست بین گروه‌های تحت تیمار و گروه پلاسیبو قابل قابل تشخیص نبود. ممکن است این مشاهدات ناشی از مدت زمان درمان و محل اندازه‌‌گیری (قسمت داخلی و دور از نور ساعد ) بوده باشد.

 

در پایان نتایج این مطالعه نشان می‌دهد مصرف کلاژن هیدرولیز شده  Verisol   به فرم خوراکی باعث افزایش معنادار خاصیت ارتجاعی پوست می‌شود. علاوه بر این اثر مرطوب‌کنندگی پوست، ناشی از مصرف مکمل سمانیک کلاژن در زنان مسن مشهود است. به نظر می‌رسد در مقابل اثرات مرطوب کنندگی فراورده های موضعی،  این اثرات مثبت به‌خصوص در زنان بالای 50 سال طولانی مدت باقی می ماند و مصرف بلند مدت کلاژن هیدرولیز شده  Verisol   دارای اثرات مثبت بر سلامت پوست باشد.

 باید خاطرنشان کرد که این اثرات مربوط به فرمولاسیون خاص کلاژن پپتید Verisol است  و قابل تعمیم به سایر کلاژن پپتیدها است.