امیدوارم بتوانم جزو 20 نفر اول دنیا باشم/ همیشه به قهرمانی جهان فکر کرده‌ام/ در دنیا اختلاف چندانی بین زنان قهرمان و مردان قهرمان وجود ندارد/ می‌خواهم سهمیه المپیک را بگیرم

اعتمادآنلاین| منیژه موذن- الناز رکابی متولد سال 1368 و عضو تیم ملی سنگ‌نوردی ایران است. او این ورزش را از حدود 18 سال قبل آغاز کرده است. با وجود سختی‌های راه به تلاش خود ادامه داده و در حال حاضر یکی از بهترین سنگ‌نوردان کشور است. الناز رکابی به همراه برادرش سنگ‌نوردی زنان را در زادگاهش، زنجان، راه‌اندازی کرد و حالا رویای المپیک را در سر می‌پروراند.

آغاز راه

* از چه زمانی متوجه شدید سنگ‌نوردی رویایتان است؟ در سن کم متوجه شدید یا وقتی بزرگ‌تر شدید به این نتیجه رسیدید که دوست دارید این کار را انجام دهید؟

من دقیقاً از سن 12 سالگی، تیرماه سال 1380، سنگ‌نوردی را شروع کردم. آن‌ موقع سنگ‌نوردی را نمی‌شناختم، موفقیت برادرم داوود در سطح آسیا- که مسابقاتش در زنجان برگزار شده بود- باعث شد من با این ورزش آشنا شوم. خودمان با یکسری پیگیری‌ها این ورزش را برای زنان در زنجان راه‌اندازی کردیم. بعد از شروع و با توجه به تشویق مربیانی که داشتم و اینکه می‌گفتند بسیار بااستعداد هستم و به من انگیزه می‌دادند، توانستم برای موفقیت‌هایم در سنگ‌نوردی رویابافی کنم.

* شما در حال‌ حاضر یک چهره شناخته‌شده‌ در رشته سنگ‌نوردی ایران هستید. چند سال طول کشید تا فدراسیون و مسئولان سنگ‌نوردی کشور شما را بشناسند و امکاناتی در اختیارتان قرار دهند؟ در واقع سال‌های سخت چقدر به طول انجامید؟

سوال خوبی است. رشته سنگ‌نوردی برای زنان از سال 80 آغاز شد که من هم همان سال شروع کردم. در آن روزها تقریباً سه جلسه در هفته تمرین داشتیم، اما به مرور زمان این تایم کمتر شد، تقریباً مربی مردی را به مدت یک ماه با ما کار کرده بود از ما گرفتند و به همین دلیل با دوستانم بدون مربی این ورزش را ادامه دادیم.

در آن زمان فرصت سنگ‌نوردی بسیار کوتاه شد. تقریباً به 2 روز در هفته، هر تایم یک‌ ساعت‌ و نیم رسید. این زمان خیلی کمی بود برای اینکه بخواهید به صورت حرفه‌ای کار کنید و در سطح کشوری و بین‌المللی مقام‌آور باشید، این زمان باید افزایش پیدا می‌کرد.

خوشبختانه به مرور زمان و با توجه به استعداد خدادادی توانستم خیلی زود در این ورزش در سطح کشور موفق باشم و مدال کسب کنم. همین موضوع توجه مسئولان استان زنجان را جلب کرد و باعث شد زمان‌های بیشتری را برای زنان اختصاص دهند، دیواره‌های سنگ‌‌نوردی در ایران رونق پیدا کند، تعداد دیواره‌ها بالا رفت، ارتفاع دیواره‌ها بیشتر شد، تجهیزاتی که برای سنگ‌نوردی اختصاص دادند بیشتر شد، تایم تمرین برای زنان هم به‌ مرور تقریباً به هر روز در هفته رسید. البته زمان زیادی طول کشید تا این پروسه طی شود.

از سال 80 که شروع کردم، تقریباً تا سال 84، این پروسه ادامه داشت؛ یعنی چهار سال طول کشید تا شناخته‌ شوم و تقریباً هر درخواستی که از مسئولان شهر برای امکانات سخت‌افزاری داشتم تحقق یابد.

حفظ جایگاه ساده نیست

*برای اینکه بتوانید رنکینگ‌تان را در سطح بالا نگه دارید در طول سال باید در چندین مسابقه شرکت و هزینه برخی از این مسابقات را خودتان پرداخت کنید. خودِ شما در طول سال چقدر باید هزینه کنید تا بتوانید در سطح بالا بمانید؟

نکته‌ای که در سنگ‌نوردی وجود دارد این است که حتماً باید در مسابقات بین‌المللی شرکت کنید. چون سنگ‌نوردی رو به تغییر است، علوم سنگ‌نوردی مدام پیچیده‌تر می‌شود و اگر در مسابقه‌ای شرکت نکنید و چند تورنمنت‌ را پشت‌ سر هم از دست دهید، تقریباً دیگر آپدیت نمی‌شوید و از امکاناتی که پیش‌ رویتان قرار دارد، لمس کار و اطلاعاتی که می‌توانید از آن مسابقه کسب کنید، تا بتوانید تمرینات‌تان را تغییر دهید، جا می‌مانید.

به همین خاطر مجبور هستیم در مسابقات بین‌المللی که در حد جام‌جهانی است و در هر رشته سنگ‌نوردی- که اگر تعداد آن را به‌ طور میانگین 80 بگیریم- شرکت کنیم. چون من رشته تخصصی‌ام بولدرینگ است، به تنهایی می‌توانم در حد 2 سه مسابقه از عهده هزینه‌های بولدرینگ برآیم.

طبیعتاً برایم سخت است. در واقع برای اینکه بتوانم از عهده هزینه‌ها برآیم برای مربیگری به تهران آمدم. چون در زنجان هزینه مربیگری کفاف نمی‌داد که بخواهم درآمدم را افزایش دهم و در مسابقات جام‌جهانی شرکت کنم. به همین خاطر قسمتی از وقتم را به مربیگری در رشته سنگ‌نوردی اختصاص می‌دهم تا بتوانم هزینه‌های مسابقاتم را دربیاورم.

* امکاناتی که در حال‌ حاضر برای زنی که سنگ‌نوردی انجام می‌دهد در ایران وجود دارد با امکانات قهرمانان مرد کشور چقدر متفاوت است؟

همان‌طور که در جریان هستید سالن‌های سنگ‌نوردی یک روز مختص زنان است و یک روز مختص مردان. در مورد امکانات اختلاف زیادی نداریم. شاید این اختلاف در مورد تایم تمرین زنان که کمتر از تایم تمرین مردان است، وجود داشته باشد ولی خوشبختانه در سال‌های اخیر خیلی وضع بهتر شده است. با توجه به استقبال بی‌نظیر زنان، شاید حتی بیشتر از مردان در سال‌های اخیر، حتی به خاطر درآمد خودِ سالن‌ها، باعث شده که تایم بیشتری را برای زنان اختصاص دهند - این موردی که می‌گویم بیشتر در مورد شهر تهران است- در شهرستان‌ها تا جایی که اطلاع دارم مثلا در شهرستان زنجان تایم کمتری برای زنان اختصاص داده‌اند. ولی همه اینها به بخش درآمدزایی این ورزش در استان‌ها برمی‌گردد، وگرنه فکر نمی‌کنم مسئولان بخواهند برای تایم‌های تمرینی‌شان تفاوتی بین زنان و مردان قائل باشند.

* در مورد داخل ایران یا تورنمنت‌های بین‌المللی چطور؟ شرایط و امکاناتی که در کشور وجود دارد با شرایط استاندارد بین‌المللی چقدر تفاوت دارد؟ آیا اختلافی وجود دارد؟ اگر وجود دارد این اختلافات چقدر است؟

اگر بخواهیم کیفیت دیواره‌ها و چوب‌هایی که در اینجا نصب است را کنار بگذاریم، مهم‌ترین موردی که بین‌ تمامی سنگ‌نوردها در ایران وجود دارد، گیره‌های موجود در دیواره‌هاست. گیره‌های رنگی -گیره‌هایی که می‌گیریم و به کمک آنها بالا می‌رویم- همه ایرانی است، ولی در مسابقات بین‌المللی که شرکت ‌می‌کنیم همه اینها خارجی و متعلق به شرکت‌های مختلف هستند و هیچ‌کدام از آنها تقریبا در ایران وجود ندارند.

در رشته سنگ‌نوردی مهم است که بتوانیم با اعتمادبه‌نفس روی دیواره حرکت‌ها را بزنیم و بتوانیم یک صعود کامل داشته باشیم. اگر در ایران گیره‌های مشابه گیره‌های خارجی باشد نه‌نتها برای پیشرفت من بلکه برای همه سنگ‌نوردهایی که در مسابقات بین‌المللی شرکت می‌کنند، کمک‌کننده خواهد بود. در واقع -این را خود من می‌گویم- اصطلاحا روی فرهنگ سنگ‌نوردها تاثیر می‌گذارد. چون صدم به صدم گیره‌ها، زاویه گیره‌ها، زاویه بدن نسبت به همان گیره‌ها، تعیین‌کننده یک قهرمان از یک آدم معمولی است. اگر این امکانات در اختیار ما قرار می‌گرفت، قطعا می‌توانستیم نتیجه‌های بهتری در سطوح بین‌المللی داشته باشیم. ولی ما هم فقط نگاه نکردیم. مثلا خود من با عده‌ای از سنگ‌نوردهای دیگر اردوی خارج از کشور برگزار می‌کنیم تاکنون که با هزینه خودمان رفتیم و در آنجا تمرین می‌کنیم تا بتوانیم با این امکانات خودمان را به‌روز کنیم.

رویای المپیک 2020

* شانس شما برای شرکت در مسابقات المپیک 2020 چقدر است؟

فعلا من در مسابقات کسب سهمیه سنگ‌نوردی که یکی از آنها در ژاپن برگزار شد، شرکت کردم، از این مسابقات 7 نفر می‌توانستند انتخاب شوند که متاسفانه من نتوانستم بین این هفت نفر باشم. ولی خوشبختانه دو فرصت دیگر دارم که امیدوارم بتوانم جزو 20نفر اول دنیا باشم که می‌تواند این افتخار نصیبش شود و در المپیک حضور داشته باشد.

* از اولین باری که سنگ‌نوردی را شروع کردید هدف غایی که در ذهنتان بود و انتظار داشتید الناز رکابی به آن هدف برسد چه بود؟

من همیشه به قهرمانی جهان فکر کردم و رفته‌رفته این خواسته در من قوی‌تر و قوی‌تر شد. دوست دارم بتوانم روی سکوی قهرمانی جهان بایستم و پرچم کشورم را بالاتر از کشورهای دیگر ببینم. به‌خصوص اینکه من یک زن مسلمان هستم و شرایطم کاملا با شرایط ورزشکاران دیگر فرق می‌کند و این برای من افتخار است که با این امکانات کم -که تقریبا امکانات ما کمی با امکانات کشورهای قدرتمند جهان متفاوت است- بتوانم در این شرایط قهرمان دنیا شوم و حتی یک طلا هم برای من ارزش 10 طلای آنها را دارد.

* تابه‌حال برایتان پیش آمده که خسته شده باشید ؟

گاهی برای همه ورزشکاران این خسته‌شدن پیش می‌آید. چون ورزش قهرمانی بسیار سخت است. هر روز باید بیشتر از حد توان و بالاتر از خستگی‌ها تمرین کنید که این موضوع از نظر روحی بعد از مدتی هر ورزشکاری را دلزده می‌کند. ولی در نهایت هدفی که دارید، با وجود همه زحمت‌هایی که کشیدید و همه گذشته‌ای که صَرف این ورزش کردید و اینکه خود را نماینده ایران می‌دانید، به‌خصوص وقتی در مسابقات بین‌المللی شرکت می‌کنید، با تمام وجود می‌خواهید به عنوان نماینده‌ای از ایران، سطح ایران را به یک رتبه‌ای برسانید، خودِ این موضوع نگه‌دارنده هر ورزشکاری به‌خصوص من بوده که بتوانم تا اینجا بیایم و ادامه دهم.

* تابه‌حالا شده که دوستان، خانواده یا مردم معمولی بگویند که این رشته برای دختران نیست، رشته مردانه است یا دست‌هایت فرم زنانه‌اش را از دست می‌دهد! تاکنون چنین واکنش‌هایی داشتید؟ اگر چنین واکنش‌هایی بوده، چطور برخورد کردید؟

نه فقط در سنگ‌نوردی، بلکه در کل، فرهنگی در ایران وجود دارد که کمی به تفاوت‌های جنسیتی بین زنان و مردان دامن می‌زند و عده‌ای فکر می‌کنند اگر چیزی سخت است پس مختص مردان است و مختص زنان نیست.

من فکر می‌کنم این دیدگاه از پایه اشتباه است. اگر بخواهم به رشته سنگ‌نوردی اشاره کنم من از همان ابتدا که شروع کردم این ورزش را یک ورزش زمخت می‌دانستند. درحالی‌که وقتی وارد این رشته می‌شویم می‌بینیم با ظرافت‌های بسیاری همراه است و یکسری نکات و تکنیک‌هایی وجود دارد که شاید زنان بهتر از مردان می‌توانند اجرا کنند و در حرکت‌های این ورزش زیبایی‌هایی وجود دارد که ممکن است وقتی زنی این حرکت را روی دیواره می‌زند چه‌بسا که جذاب‌تر باشد و برای یک زن راحت‌تر باشد.

در دنیا هم اختلاف چندانی بین زنان قهرمان و مردان قهرمان نیست. این نشان‌دهنده این است که این ورزش، ورزش زمختی نیست. درست است که ممکن است از نظر فیزیکی باعث پینه‌بستن دست شود، ولی فکر می‌کنم این شرایط یکسان است. همان‌قدر که مردان از این ورزش ضربه می‌بینند زنان هم به همان اندازه ضربه می‌بینند. تقریبا یک نگاه نابرابر در جامعه جا افتاده، اگر زخم و پینه‌ای ایجاد می‌شود برای مردان است و زنان نباید آسیب ببینند.

* برنامه‌ریزی شما برای رسیدن به هدفی که دارید چگونه است؟

چندین سال است که برای مسابقات سهمیه المپیک تمرین می‌کنم و از آن جایی که می‌دانستم قرار است مسابقات پشت‌سر هم اتفاق بیفتد، سعی کردم اینها را هم در نظر بگیرم. آخرین برنامه‌ای که پیش‌رو دارم، قرار است در اتریش اردو برگزار کنم و مربی اتریشی بگیرم. قرار است فدراسیون در این امر به من کمک کند تا بتوانم تمریناتم را ادامه دهم تا سهمیه المپیک را بگیرم.

مسابقه بسیار مهمی که پیش‌رو دارم، المپیک ساحلی قطر است که خوشبختانه توانستم سهمیه آن را کسب کنم. با توجه به رنکینگی که امسال در مسابقات جام‌جهانی چین به دست آورده بودم، توانستم این سهمیه را به دست آورم و قرار شده فدراسیون از من حمایت کند تا بتوانم با تمام انرژی در این مسابقه شرکت کنم و بتوانم برای کشورم مدال کسب کنم.

*درحال‌حاضر که این مصاحبه را انجام می‌دهیم شهریور سال 98 است. اگر بپرسم چه زمانی برای ایران مدال می‌آورید، جواب خودتان چیست؟ با توجه به اینکه خودتان می‌دانید چقدر زحمت می‌کشید و چه‌جور تمریناتی دارید و چقدر اردو می‌روید؟

قول نمی‌توانم بدهم. همیشه شرایط صددرصد مساعد نیست. من هر چقدر هم بخواهم قوی باشم ممکن است یکسری شرایط پیش بیاید که دست خودِ من نیست. اما قول می‌دهم که بتوانم در سال‌های آینده به هدفم برسم.