عملکرد سال گذشته دیجی‌کالا در یک نگاه

گزارش‌های منتشر شده از وضعیت اقتصاد جهان در سال ۲۰۲۲ نشان می‌دهد که سهم خرده‌فروشی‌های آنلاین در چین (نسبت به خرده‌ فروشی آفلاین) به ۴۶ درصد رسیده است. برای انگلستان این رقم ۳۶ درصد و برای کره جنوبی ۲۳ درصد برآورد می‌شود. در همسایگی ایران، ترکیه با سهم ۲۰ درصدی خودنمایی می‌کند و این در حالی است که سهم خرده‌فروشی آنلاین در ایران تنها ۴ درصد است.

از این میان سهم فروشگاه‌هایی که بر بستر شبکه‌های اجتماعی شکل گرفته‌اند ۲ درصد و سهم فروشگاه‌های اینترنتی نیز ۲ درصد است. یک درصد معاملات خرده‌فروشی آنلاین (بر بستر فروشگاه‌های اینترنتی) در پلتفرم دیجی‌کالا انجام می‌شود و پر بیراه نیست که از این فروشگاه بزرگ‌ترین بازیگر تجارت الکترونیک در ایران یاد می‌شود.

به نظر می‌رسد توسعه تجارت الکترونیک بدون فراهم کردن زیرساخت‌هایی مثل اینترنت پر سرعت و بدون قطعی، حمایت از کسب وکارهای این حوزه و آشتی با جهان ممکن نیست.

بررسی گزارش سال ۱۴۰۱ دیجی‌کالا نشان می‌دهد که این کسب و کار به عنوان بزرگ‌ترین بازیگر تجارت الکترونیک ایران، سهم قابل توجهی در حیات این بخش از اقتصاد ایران دارد. این گزارش همچنین، از نتایج یک پیمایش ملی رونمایی کرده که در آن آمارهایی درباره احساس عمومی نسبت به دیجی‌کالا و رفتار مردم در خریدهای اینترنتی منتشر شده  که با توجه به مرجعیت این فروشگاه، می‌توان گفت این گزارش ارائه کننده بینش خوبی از وضعیت تجارت الکترونیک در ایران نیز هست. 

توسعه تجارت الکترونیک یک هدف ملی است

با وجود همه موانعی که در عمل بر سر راه توسعه فعالیت بخش خصوصی برای توسعه تجارت الکترونیک قرار دارد، روی کاغذ اما همه موافق بیشتر شدن سهم اقتصاد دیجیتال هستند؛ بودجه مرکز توسعه تجارت الکترونیک  از ۲۱ میلیارد تومان در بودجه سال جاری به ۵۴ میلیارد تومان در لایحه بودجه ۱۴۰۲ افزایش یافته است. واقعیت اما این است که تسهیل فعالیت فروشگاه‌هایی مثل دیجی‌کالا می‌تواند بدون وابستگی به بودجه‌های دولتی به توسعه تجارت الکترونیک کمک کند، به خرده فروشی‌های آنلاین رونق ببخشد و فرهنگ خرید اینترنتی را در بین دهک‌های درآمدی مختلف جامعه، تقویت کند. نتایج آمایش میدانی دیجی‌کالا نشان می‌دهد هنوز یک سوم جامعه ایران میانه‌ای با خرید آنلاین ندارند. 

یک سوم جامعه ایران، اینترنتی خرید نمی‌کنند

نتایج پیمایش ملی دیجی‌کالا که توسط موسسه افکارسنجی ایسپا و با حمایت دیجی‌کالا در بهمن سال ۱۴۰۱ انجام شده است،‌ نشان می‌دهد که ۶۸.۳ درصد مردم ایران به شکل اینترنتی خرید می‌کنند و  ۳۱.۷ درصد از افراد جامعه اصلا سراغ خرید اینترنتی نمی‌روند. در این میان، ۲۱ درصد پاسخگویان به این سوال، گفته‌اند «اگر بتوانند کالایی را از طریق مراجعه به مغازه و هم از طریق خرید اینترنتی بخرند، خرید اینترنتی را ترجیح می‌دهند.»

اما چرا یک سوم جامعه ایران اهل از خرید آنلاین پرهیز می‌کنند؟ 49 درصد این افراد، ترجیح می‌دهند کالای مورد نظر خود را از نزدیک ببینند این درحالی است که ۳۹ درصد این افراد به فروشگاه‌های اینترنتی اعتماد ندارند! در این میان، ۳۵.۵ درصد گفته‌اند که خرید اینترنتی را بلد نیستند.

گفتنی است افرادی که به فروشگاه‌های اینترنتی اعتماد ندارند حدود ۲۰ درصد کل نمونه را تشکیل می‌دهند و معرف یک‌پنجم جامعه ایران هستند.

روایت آمار از چرایی خرید آنلاین

توسعه تجارت الکترونیک بدون آشتی دهک‌های مختلف جامعه با معاملات اینترنتی، دور از ذهن به نظر می‌رسد. و به نظر می‌رسد در کنار لزوم بهبود زیرساخت‌ها، افزایش فروشگاه‌های معتبر اینترنتی می‌تواند به رشد در این حوزه کمک کند. اما چه مزیت‌هایی می‌تواند طیف گسترده‌تری را جذب خرده‌فروشی‌های آنلاین کند؟ واکاوی نتایج پیمایش دیجی‌کالا نشان می‌دهد که برای ۶۵.۵  درصد افراد مزیت راحتی، مهم‌ترین مزیتی است که آن‌ها را به خرید اینترنتی متمایل می‌کند. ۵۸ درصد به خاطر  صرفه‌جویی در زمان و ۴۸ درصد به علت قیمت‌های مناسب‌تر سراغ خرید اینترنتی می‌روند. ۴۷ درصد هم تنوع کالاها را مهم‌ترین مزیت خرید اینترنتی دانسته‌اند.

گفتنی است، به گواه گزارش دیجی‌کالا فرزندان در خانه ۳ برابر بیشتر از پدر مادرها، آنلاین خرید می‌کنند.