گزارشی از مسیر دیجی‌کالا مهر از دیروز تا امروز

بوی مهرماه که می‌رسد، صدای زنگ مدرسه در گوش و جان و خاطره طنین می‌اندازد. باید کوله ببست به سمت مدرسه با قدم‌های پر شوق. اما گویی صدایی پشت در، همه ما را می‌خواند، صدایی جا مانده و نگاهی کز کرده در پشت درهای آهنی. مهرماه که می‌رسد، مهر دل‌ها روان می‌شود برای همراهی، برای کودکان، برای کودکان بازمانده از مدرسه. دیجی‌کالا مهر هم در این ایام مهر می‌ورزد؛ شعارش زنجیره مهربانی و لبخند است. سه سال است که چنین می‌کند؛ سال اول با «موسسه مهر گیتی» به استقبال مهر رفته و سال بعد با «بنیاد کودک» همراه شد؛ این بار نیز با «بنیاد دانش» همراه شده است. سه سال است که هر مهرماه می‌خواهد به بهانه حمایت از کودکان بازمانده از تحصیل کمپین «بازگشت به مدرسه» و کمپین «لبخندی که تو دلیلش هستی» را برگزار کند تا نیکوکاران آستینِ مهر بالا زنند برای حمایت از کودکان؛ هیچ کودکی نباید به بهانه فقر از تحصیل بازبماند. آرزویی که شاید روزی رؤیا نماند و جامه واقعیت بر تن بپوشد.

شاید برای همین است که دیجی‌کالا برای مهربانی، مسیری تازه،‌ طراحی کرده؛ مسیری آنلاین که سه سال است نیکوکاران می‌توانند در هفت حوزه نیکوکاری، به گروه هدف خود مهر ورزند؛ تحصیل و سودآموزی، سلامت و درمان، کارآفرینی و اشتغال، خدمات اجتماعی، محیط زیست و حیوانات و امور مذهبی و نیکوکاری. هفت مسیر که هر کدام می‌تواند خود شعله روشنایی باشد؛ آموزش، تحصیل، مهارت‌افزایی، سلامت جسم، محافظت از محیط زیست و امور نیکوکاری هر کدام راهی است که می‌تواند رهایی‌بخش باشد، رهایی‌بخش جامعه‌ای از مشکلات‌اش و نویدبخش باشد برای توسعه یک جامعه دردآلود.

دیجی‌کالا مهر تلاش می‌کند فضای شفاف نیکوکاری را در مسیر ساده، هموار و ممکن کند تا نیکوکاران مطمئن باشند که حمایت آن‌ها باعث تغییر یک زندگی خواهد شد؛ و این مسیر پاسخی باشد برای دغدغه دیروز آن‌ها که آیا کمک‌شان به دست فرد نیازمند می‌رسد یا خیر و آیا کمک‌های اندک آن‌ها تاثیرگذار است یا نه؟ کدام خیریه و موسسه مردم‌نهاد قابل اعتماد است و چرا؟ و حالا این دغدغه‌ها را دیجی‌کالا مهر پاسخ می‌دهد با شفافیت در مسیر و ارزیابی موسسه‌های مردم‌نهادی که با آن‌ها کار می‌کند.

مصطفی شعبانپور، مدیر دیجی‌کالا مهر از شفافیت مسیرشان چنین روایت می‌کند: سازمان‌های مردم‌نهاد و خیریه حاضر در دیجی‌کالا مهر گزارش عملکرد خود را از نحوه استفاده کالاهای اهدا شده در کمپین‌ها به نیکوکاران از طریق دیجی‌کالا مهر ارائه می‌کنند. پس از انتشار گزارش، اطلاع‌رسانی‌های لازم از طریق پیامک به نیکوکاران انجام خواهد شد. برای شفافیت در مسیر از لحظهٔ حمایت نیکوکاران تا زمان تحویل کالا، گزارش روند حمایت از طریق پیامک ارسال می‌شود و این مسیر شفاف پاسخی است به دغدغه افراد که مطمئن باشند کمک آن‌ها حتماً به گروه هدف می‌رسد و هیچ مهری بی‌مهر نخواهد ماند. دیجی‌کالا مهر با شعار شفافیت کار می‌کند و به این دلیل، در دیجی‌کالا مهر تنها موسسه‌های مردم‌نهاد و خیریه‌ای امکان فعالیت دارند که به‌صورت رسمی از وزارت کشور، سازمان بهزیستی، اداره ثبت شرکت‌ها، پلیس امنیت و سایر مراکز ذی‌صلاح مجوز فعالیت دارند اما داشتن مجوز برای حضور در دیجی‌کالا مهر کافی نیست. موسسه‌های حاضر در ابتدای ورود مورد ارزیابی قرار می‌گیرند. آن‌ها در بازه‌های زمانی مشخص که عمدتاً به‌صورت فصلی است، گزارش‌های مالی و عملکردی خود را ارائه می‌دهند. همچنین به‌صورت دوره‌ای ارزیابی‌های کارایی نیز از این موسسه‌ها صورت گرفته و با توجه به نمرهٔ به دست آمده از ارزیابی‌ها در اختیار نیکوکاران می‌گیرد.

دیجی‌کالا مهر در کجا ایستاده است؟ آمارهای نشان می‌دهد که تا این لحظه، دیجی‌کالا مهر، 14 هزار 844 نفر کاربر دارد و 69 موسسه در دیجی‌کالا مهر فعال هستند؛ کاربرانی که سهم مهمی در مهربانی دارند و مؤسساتی که باید مشخصه اصلی آن‌ها شفافیت باشد و اثرگذاری. اما دیجی‌کالا خود مستقیم نمی‌خواهد با جامعه هدف مرتبط شود و دلیل آن را شعبانپور، توجه و اولویت دادن به کارهای تخصصی می‌داند؛ باید به تخصص و تجربه نهادهای مردم‌نهاد اعتماد کرد و این مسیری است که دیجی‌کالا انتخاب کرده است؛ مزیت و تخصص ما تأمین کالای باکیفیت برای مردم است و این مزیت را در اختیار نیکوکاران و خیریه‌ها و مؤسسات مردم‌نهاد قرار می‌دهیم.

شعبانپور معتقد است: دیجی‌کالا مهر یکی از محصولات یا خدمات مسئولیت‌های اجتماعی برند دیجی‌کالاست. ما به دیجی‌کالا مهر به‌عنوان یک مسیر یا راه در حوزه مسئولیت اجتماعی نگاه می‌کنیم و در این مسیر تلاش می‌کنیم. ما قصد نداریم سراغ کارهایی برویم که یک‌باره و با هر عدد و رقم و مقیاس بزرگی انجام می‌شود و بعداً تمام می‌شود. ما به دنبال کارهای کوتاه‌مدت نیستیم. می‌خواهیم دیجی‌کالا مهر برنامه و طرحی باشد که در بلندمدت بتواند روی ابعاد اثرگذاری‌اش تلاش کند و درنهایت مقیاس‌پذیر هم باشد. دیجی‌کالا مهر محدودیتی از نظر فعالیت در جغرافیای ایران ندارد چون دیجی‌کالا هم به سراسر ایران سرویس‌دهی می‌کند، اما از آنجایی که یافتن موسسه نیکوکاری که استانداردهای اولیه همکاری را داشته باشد در برخی استان‌ها آسان نیست، ممکن است خدمت‌رسانی در برخی مناطق تا زمان پیدا کردن موسسه همکار قابل اعتماد، با محدودیت‌هایی همراه باشد.

آنچه مشخص است اینکه دیجی‌کالا مهر مسیری طولانی در پیش دارد؛ از سویی می‌خواهد به نهادهای متخصص اعتماد کند؛ نهادهایی که باید دلیل محکم‌تری برای اعتماد به آن‌ها پیدا کرد و از سویی این اعتماد و شناخت زمان‌بر است و دشوار. برای همین گروه دیجی‌کالا مهر به شفافیت، گزارش مالی مرتب، اثرگذاری و توانمندسازی گروه هدف تأکید دارد. از سوی دیگر آن‌ها می‌خواهند موسسه‌ها رتبه بندی شوند و به آموزش و توان‌افزایی و مهارت‌افزایی افراد توجه داشته باشند. این دقیقاً همان مسیری است که سهل و ممتنع است؛ باید مقیاس‌های سنجش دقیق باشند تا کیفیت و کمیت مسیر را نشان دهند و شاید دیجی کالا مهر در ابتدای این مسیری باشد که باید در آن رونده باشند نه اینکه در جا بزنند. دیجی‌کالا مهر می‌خواهد زنجیره مهربانی را ادامه دهد و برای همین دست همکاری در مهرورزی به سمت نیکوکاران و جامعه دراز می‌کند.