نکاتی که باید درباره اشعه فرابنفش بدانید و به آنها عمل کنید

اولین خطر خورشید برای ما به شکل اشعه ماوراء بنفش که جزء تابش خورشید است. منابع مصنوعی مانند دستگاه های جوشکاری، تخت های  برنزه کننده و لیزر نیز می توانند اشعه ماوراء بنفش را منتشر کنند. تاثیر منفی اشعه ماوراء بنفش بر پوست را تقریبا همه اطلاع دارند. ولیکن، بسیاری از مردم متوجه آسیب ناشی از اشعه ماوراء بنفش بر چشم نیستند. بافت هایی که چشم ما را تشکیل می دهند، از حساس ترین بافت هایی هستند که در کل بدن ما یافت می شوند. اشعه ماوراء بنفش، چه از اشعه ماوراء بنفش مصنوعی و چه از نور طبیعی خورشید، می تواند برای چشم آسیب رسان باشد.  

انواع اشعه ماورا بنفش

سه نوع اشعه ماوراء بنفش وجود دارد که عبارتند از:

• UVC

  UV-C توسط لایه ازن جذب می شود و هیچ گونه تهدیدی ندارد. UVC به پوست ما نمی رسد. چرا که جو زمین، اشعه UVC را قبل از رسیدن به سطح ، جذب می کند.

• UVB

این اشعه عامل اصلی آفتاب سوختگی هستند. آنها به لایه های بیرونی پوست آسیب می رسانند  و نقش کلیدی در رشد سرطان پوست دارند. اما در دوزهای پایین، هم می تواند باعث آسیب شود. قرار گرفتن بیش از حد در برابر این اشعه می تواند منجر به فتوکراتیت شود.

• UVA

این اشعه به پرتوهای نور مرئی نزدیکتر است و می تواند به راحتی از قرنیه عبور کرده و به عدسی برسد. تماس بیش از حد با این اشعه، با خطر ایجاد آب مروارید و دژنراسیون ماکولا (بیماری ماکولای چشم )مرتبط است.. در حقیقت این نوع از اشعه، عمیق تر از اشعه های UVB وارد پوست می شوند. اینها نقش مهمی در پیری و چین و چروک پوست دارند. به علاوه ، آنها به رشد سرطان پوست کمک می کنند.

اشعه UV-A و UV-B می تواند تأثیرات منفی بلند مدت و کوتاه مدت بر چشم و بینایی داشته باشد.

شاخص جهانی تابش اشعه ماوراء بنفش خورشیدی 

میزان اشعه ماوراء بنفش تحت تأثیر عوامل متعددی از جمله زمان روز، زمان سال، پوشش ابر، ارتفاع، موقعیت و سطوح اطراف است.  سازمان بهداشت جهانی میزان اشعه ماوراء بنفش را در مقیاسی از 0 (پایین) تا 11 (شدید) اندازه گیری می کند. هنگامی که سطح اشعه ماوراء بنفش 3 (متوسط) یا بیشتر است، محافظت در برابر آفتاب توصیه می شود. 

گروههای در معرض خطر آسیب های UV بر چشم

همه (از جمله کودکان) در معرض آسیب چشم از تابش اشعه ماوراء بنفش هستند که می تواند منجر به از دست دادن بینایی شود. هر چقدر میزان حضور شما در تماس با این اشعه بیشتر باشد، تاثیرات منفی آن بر شما بیشتر خواهد بود. در زیر برخی از گروههایی که بیشترین تماس و اسیب ناشی از اشعه UV را دارند نام برده می شوند:

  افرادی که  ساعات زیادی را زیر نور آفتاب می گذرانند: مانند کارگران ساختمانی، جوشکاران،کارگران تابلوهای الکترونیکی، غریق نجات ساحل، اسکی بازان ، کوه نوردان ، شاغلین مغازه های روباز،  رانندگان تاکسی، و...   )

  کسانی که مدتهای طولانی  از حمام افتاب و یا تخت برنزه استفاده می کنند.

  افرادی که در کوهستان یا مناطق کویری زندگی می کنند. 

  افرادی که سابقه انجام  جراحی آب مروارید (در یک یا هر دو چشم) انجام داده  یا دچار اختلال شبکیه هستند.

  افرادی که از داروهای خاص مانند تتراسایکلین، داروهای سولفات، قرص های ضد بارداری، داروهای ادرارآور و آرامبخش استفاده می کنند (این داروها حساسیت چشم را به نور افزایش می دهد).

تاثیر اشعه ماورا بنفش (UV) بر بینایی

قرار گرفتن طولانی مدت و کوتاه مدت در معرض اشعه ماوراء بنفش می تواند به چشم ها آسیب برساند، بر بینایی تأثیر بگذارد و سلامت کلی چشم را به خطر بیاندازد.  تاثیر تابش اشعه ماوراء بنفش روی چشم در سال 1920 توسطHoeve  van der تشخیص داده شد. وی بیان نمود که چندین بیماری چشمی وجود دارد که در اثر قرار گرفتن در معرض اشعه ماوراء بنفش ایجاد یا تشدید می شود. وی علت بیشتر این بیماری ها را تغییر در متابولیسم مواد شیمیایی موجود در چشم، تولید رادیکالهای آزاد و اکسیداسیون ناقص چربی ها و رسوب آن بر قسمتهای مختلف چشم دانست. این تغییرات بیوشیمیایی می تواند از طریق تأثیر مستقیم نور ماوراء بنفش یا به دلیل حساسیت به نور رخ دهد. برای مثال مطالعات نشان داده اند که قرار گرفتن طولانی مدت در معرض نور ماوراء بنفش منجر به تمایز غیرطبیعی سلول های اپیتلیال عدسی و افزایش پروتئین های تجمع یافته در لنزهای موش در طی چند ماه شده  و آب مروارید قشری تنها پس از 1.5 سال ایجاد می شود.

بیماری های چشمی در اثر اشعه UV

• دژنراسیون ماکولا

 دژنراسیون ماکولا (AMD) در اثر آسیب به شبکیه در طول زمان ایجاد می شود و علت اصلی نابینایی مربوط به افزایش سن است. قرار گرفتن طولانی مدت در معرض اشعه ماوراء بنفش خطر ابتلا به دژنراسیون ماکولا را افزایش می دهد.

بیماری آب مروارید چشم (کاتاراکت): آب مروارید کدر شدن عدسی طبیعی چشم است ( قسمتی از چشم که نوری را که می بینیم متمرکز می کند).  اشعه ماوراء بنفش، به ویژه اشعه UV-B ، خطر ابتلا به انواع خاصی از آب مروارید را افزایش می دهد. تخمین زده می شود که در صد زیادی از موارد ابتلا به  آب مروارید مستقیماً ناشی از قرار گرفتن در معرض اشعه ماوراء بنفش است. 

• ناخنک

ناخنک اغلب "چشم موج سوار" نامیده می شود، یک رشد صورتی و غیر سرطانی است که روی لایه ملتحمه روی سفیدی چشم شما ایجاد می شود. اعتقاد بر این است که اشعه ماوراء بنفش خورشید عاملی در توسعه این رشد غیر طبیعی است.

• سرطان پوست

سرطان پوست در داخل و اطراف پلک ها نیز با قرار گرفتن طولانی مدت در معرض اشعه ماوراء بنفش مرتبط است.

• فوتوکراتیت

به عنوان آفتاب سوختگی قرنیه یا "برف کوری" شناخته می شود ، فوتکراتیت نتیجه قرار گرفتن کوتاه مدت در معرض پرتوهای UV-B است. ساعات طولانی در ساحل یا اسکی بدون محافظت مناسب از چشم می تواند این مشکل را ایجاد کند. این بیماری می تواند بسیار دردناک باشد و ممکن است باعث از بین رفتن موقتی بینایی شود.

آسیب به پلک چشم

پوست پلک نازک ترین  پوست در کل بدن است. آسیب ناشی از اشعه ماوراء بنفش باعث ایجاد خشکی، افزایش چین و چروک، افتادگی، از بین رفتن قابلیت ارتجاعی و رنگدانه های لکه دار می شود. اشعه ماوراء بنفش با سرطان های پوست از جمله سرطان سلول سنگفرشی، سرطان سلول پایه و ملانوم پوستی ارتباط دارد. کارسینوم سلول سنگفرشی می تواند نه تنها بر روی پوست، بلکه بر روی ملتحمه رخ دهد و به قرنیه و داخل چشم حمله کند، در برخی موارد نیاز به برداشتن کل چشم هم دارد.

پیشگیری از آسیب به چشم در مقابل اشعه ماورا بنفش( UV)

ممکن است سالها طول بکشد تا آب مروارید و سرطان چشم ایجاد شود. هر بار که بدون محافظ چشم در معرض آفتاب قرار می گیرید، خطر ابتلا به بیماری های جدی را افزایش می دهید.  به همین علت نوزادان و کودکان باید از کلاه و عینک آفتابی استفاده کنند. افراد در هر سنی هر زمان که در خارج از منزل هستند باید اقدامات احتیاطی را انجام دهند.

• خطرات افزایش تماس با اشعه ماورا بنفش را را بشناسید

اشعه ماوراء بنفش می تواند از جهات مختلف وارد چشم شود. درست است که این اشعه به طور مستقیم از خورشید ساطع می شود، اما از زمین، از آب، برف، ماسه و سایر سطوح روشن نیز بازتاب می شود. . بنابراین ، هر زمان که در معرض بیشترین آسیب ناشی از اشعه ماوراء بنفش قرار دارید، از پوست و چشم خود محافظت کنید.

• برای جلوگیری از تابش اشعه ماوراء بنفش از عینک مناسب و کلاه استفاده کنید

 برای محافظت کافی از چشم ، عینک آفتابی باید: 99 تا 100 درصد اشعه UV-A و UV-B را مسدود نماید،75  تا 90 درصد از نور مرئی را نمایش دهد، از نظر رنگ کاملاً هماهنگ و عاری از هرگونه نقص باشد، لنزهای مناسبی برای تشخیص درست رنگ داشته باشد. به یاد داشته باشید، حتی وقتی هوا ابری است، باید از عینک آفتابی استفاده کنید، زیرا اشعه ماوراء بنفش می تواند در ابرها نفوذ کند.

  اگر زمان زیادی را در خارج از خانه در زیر نور شدید خورشید میگذرانید، عینک با قابهای درشت می تواند محافظت بیشتری در برابر اشعه مضر خورشید ایجاد کند.

  اگر بیرون از خانه کار می کنید، لنزهای عینک آفتابی را که از پلی کربنات ساخته شده اند انتخاب کنید و قاب صورت شما را به طور کامل بپوشاند تا از آسیب در همه زوایا محافظت شود.

•  حفاظت از کودکان و نوجوانان را فراموش نکنید

 کودکان و نوجوانان معمولاً بیشتر از بزرگسالان در معرض نور خورشید قرار می گیرند و تقریبا زیرا تقریباً 80 درصد از همه اشعه های ماوراء بنفش قبل از 18 سالگی رخ می دهد