علل جوش صورت کدام‌اند و راه درمان‌ و پیشگیری از آن چیست؟

جوش صورت از مشکلات شایع پوستی است که بسیاری از افراد در مراحل مختلف زندگی خود، بخصوص در نوجوانی، با آن دست به گریبان‌اند. این مشکل ممکن است تأثیر منفی بر ظاهر و سلامت پوست و اعتماد به نفس فرد داشته باشد. در این نوشته با جزئیات به علل، درمان‌ها و روش‌های پیشگیری از جوش صورت می‌پردازیم و نکات مفیدی برای داشتن پوستی سالم ارائه می‌دهیم.

علل ایجاد جوش صورت

به وجود آمدن جوش صورت در افراد و سنین مختلف عوامل متفاوت دارد. پیش از هر درمانی شما باید علت به وجود آمدن جوش‌ها را کشف کنید. این کار نیاز به مراجعه به پزشک متخصص و انجام چند آزمایش پزشکی دارد. در ادامه این علت‌ها را یک به یک بررسی می‌کنیم.

تغییرات هورمونی

تغییرات هورمونی یکی از اصلی‌ترین دلایل بروز جوش‌های صورت است. این تغییرات بیشتر و نه همیشه، در دوران بلوغ، بارداری یا قاعدگی رخ می‌دهند. افزایش هورمون‌های آندروژن ممکن است باعث تحریک غدد چربی و در نتیجه مسدود شدن منافذ پوست شود.

 استرس

استرس مداوم ممکن است منجر به افزایش تولید هورمون کورتیزول شود. کورتیزول غدد چربی را تحریک و جوش‌های صورت را تشدید می‌کند. اینکه گاهی در آستانه رویدادهای مهم زندگی‌تان جوش می‌زنید، می‌تواند ناشی از استرس آن موقعیت باشد. 

رژیم غذایی نامناسب

غذاهای چرب، قندی و پرکالری می‌تواند بر سلامت پوست تأثیر منفی بگذارد. همچنین مصرف بیش از حد لبنیات و غذاهای فرآوری‌شده نیز ممکن است منجر به بروز جوش شوند.

استفاده از محصولات پوستی نامناسب

محصولات آرایشی و بهداشتی غیراستاندارد یا نامتناسب با نوع پوست می‌توانند باعث انسداد منافذ پوست شوند. بهتر است نوع پوست خود را بشناسید، لوازم آرایش مطمئن و باکیفیت و محصولاتی استفاده کنید که فاقد چربی و غیر کومدون‌زا باشند. کومدون‌ها همان جوش‌های سرسیاه یا زیرپوستی غیرملتهب هستند. 

عوامل ژنتیکی

ژنتیک نیز نقش مهمی در میزان و نوع جوش‌های صورت دارد. اگر والدین شما جوش صورت داشته‌اند، احتمال بروز آن در پوست شما نیز بیشتر است.

انواع جوش صورت

1. جوش سرسفید

این نوع جوش زمانی ایجاد می‌شود که منافذ پوست بسته می‌شوند و چربی و سلول‌های مرده در زیر سطح پوست گیر می‌کنند.

2. جوش سرسیاه

جوش‌های سرسیاه زمانی ایجاد می‌شوند که منافذ پوست باز باشد و چربی در معرض هوا اکسید شود.

3. جوش‌های التهابی

این جوش‌ها قرمز و ملتهب بوده و گاهی دردناک هستند. انواع آن شامل پاپول (Papule)، پوستول (Pustule)، ندول(Nodule) و کیست (cyst) است.

راه‌های درمان جوش صورت

درمان جوش صورت می‌تواند شامل روش‌های مختلفی باشد که به شدت و نوع جوش بستگی دارد. توصیه ما این است که قبل از مراجعه به پزشک با تجویزهای خانگی و غیرتخصصی به سراغ جوش‌ها نروید. اگر تعداد جوش‌ها کم است و علت آن را حدس می‌زنید، می‌توانید از روش‌هایی که مطمئنید ضرری ندارند برای کمتر شدن آن‌ها استفاده کنید. این روش‌ها شامل شست‌وشوی منظم پوست باشوینده‌های ملایم، پرهیز از مالش خشن پوست مثل لیف کشیدن یا اسکراب کردن، استفاده از ماسک‌های طبیعی، تغییر در رژیم غذایی مثل کاهش مصرف مواد قندی و چرب و استفاده از مواد غذایی ضدالتهاب مانند سبزیجات، میوه‌ها و ماهی‌های چرب و نوشیدن آب کافی هستند.

اما اگر مشکل پوست شما حاد است و با این کارها هم تغییری در آن حاصل نشده حتما نیاز به مداخله پزشکی و دارویی دارید. روش‌های رایج پزشکی شامل موارد زیر هستند:

محصولات موضعی

بنزوئیل پراکسید: برای از بین بردن باکتری‌ها و کاهش التهاب.

اسید سالیسیلیک: برای لایه‌برداری و باز کردن منافذ پوست.

رتینوئیدها: برای کنترل تولید چربی و جلوگیری از انسداد منافذ.

داروهای خوراکی

آنتی‌بیوتیک‌ها: برای کاهش التهاب و از بین بردن باکتری‌ها.

ایزوترتینوئین (راکوتان): برای موارد شدید آکنه.

درمان‌های فیزیکی

لیزر: برای کاهش التهاب و بهبود جای جوش.

لایه‌برداری شیمیایی: برای از بین بردن سلول‌های مرده پوست و کاهش جوش‌ها.

میکرودرم ابریژن: برای کاهش آثار جوش و صاف کردن پوست.

تزریق استروئید برای درمان سریع جوش‌های التهابی شدید.

در این نوشته می‌‌توانید راه‌های ساده‌ای برای درمان جوش صورت پیدا کنید. 

راه‌های پیشگیری از جوش صورت

پیشگیری از جوش شامل رعایت نکات بهداشتی، تغییر در سبک زندگی و استفاده از محصولات مناسب برای مراقبت از پوست است. در ادامه، روش‌های مؤثر برای پیشگیری از جوش را شرح می‌دهیم:

شست‌وشوی روزانه

پوست خود را دو بار در روز (صبح و شب) با شوینده ملایم و مخصوص نوع پوست خود بشویید. از شست‌وشوی بیش از حد پرهیز کنید، زیرا ممکن است چربی طبیعی پوست را از بین ببرید.  اگر پوست چرب دارید یا زیاد عرق می‌کنید، می‌توانید یک بار اضافه بعد از ورزش بشویید.

چرا شست‌وشو مهم است؟ شست‌وشوی پوست کمک می‌کند تا چربی اضافی، آلودگی‌ها و سلول‌های مرده که ممکن است منافذ را مسدود کنند، از بین بروند. از شوینده‌های ملایم استفاده کنید که پوست را تحریک نکنند.

آب ولرم برای شست‌وشو بهترین گزینه است؛ آب خیلی داغ یا سرد ممکن است پوست را خشک یا تحریک کند.

پس از شست‌وشو، پوست را با حوله تمیز و نرم خشک کنید. از مالش پوست با حوله بپرهیزید.

بر اساس نوع پوست برای پوست چرب از شوینده‌های حاوی اسید سالیسیلیک یا بنزوئیل پراکسید، برای پوست خشک از شوینده‌های حاوی مواد مرطوب‌کننده مانند هیالورونیک اسید و برای پوست حساس از شوینده‌های بدون عطر و دارای فرمولاسیون ملایم استفاده کنید.

لایه‌برداری منظم

از اسکراب یا محصولات حاوی اسید سالیسیلیک استفاده کنید تا سلول‌های مرده از سطح پوست برداشته شوند. این کار را حداکثر دو بار در هفته انجام دهید. از لایه‌بردارهای حاوی دانه‌های خشن خودداری کنید؛ این محصولات ممکن است پوست را تحریک کنند.

محصولات پیشنهادی برای لایه‌برداری پوست چرب، اسید سالیسیلیک یا محصولات حاوی آنزیم‌های طبیعی، برای پوست خشک، محصولات حاوی اسید لاکتیک برای لایه‌برداری ملایم و مرطوب‌کنندگی و برای پوست حساس، لایه‌بردارهای آنزیمی یا اسکراب‌های بسیار ملایم است.

استفاده از محصولات غیرکومدوژنیک

محصولات آرایشی و بهداشتی غیرکومدوژنیک (non-comedogenic) منافذ پوست را مسدود نمی‌کنند و به پیشگیری از جوش کمک می‌کنند.

مرطوب‌کننده مناسب

حتی اگر پوست چربی دارید، از یک مرطوب‌کننده سبک و فاقد چربی استفاده کنید. مرطوب‌کننده‌های حاوی نیاسینامید می‌توانند به کاهش چربی پوست کمک کنند.

کرم ضدآفتاب

از ضدآفتاب فاقد چربی استفاده کنید تا از آسیب آفتاب و بروز جوش جلوگیری کنید. استفاده از ضدآفتاب غیرچرب و سبک برای جلوگیری از آسیب آفتاب و تشدید جوش ضروری است. ضدآفتاب‌های فیزیکی (حاوی اکسید روی یا دی‌اکسید تیتانیوم) معمولاً برای پوست‌های مستعد جوش مناسب‌تر هستند.

عدم لمس مکرر صورت

دست‌های خود را به صورتتان نزنید، زیرا باکتری‌ها و آلودگی‌ها می‌توانند منتقل شوند.

پاک کردن آرایش قبل از خواب

هرگز با آرایش نخوابید. باقی‌مانده محصولات آرایشی می‌تواند باعث انسداد منافذ شود.

استفاده از ملافه و حوله تمیز

از حوله و روبالشی تمیز استفاده کنید و آن‌ها را مرتب بشویید.

رژیم غذایی سالم

مصرف غذاهای فرآوری‌شده، شیرینی‌ها و نوشیدنی‌های شیرین را کاهش دهید. غذاهای حاوی آنتی‌اکسیدان (مانند میوه‌ها و سبزیجات)، اسیدهای چرب امگا۳ (مانند ماهی و گردو) و روی (مانند آجیل و دانه‌ها) برای سلامت پوست مفید هستند.

نوشیدن آب کافی

هیدراته نگه‌داشتن بدن به حفظ سلامت پوست کمک می‌کند.

مدیریت استرس

یوگا، مدیتیشن و ورزش‌های منظم می‌توانند استرس را کاهش دهند که از عوامل تشدیدکننده جوش است. خواب کافی و منظم هم به تعادل هورمونی بدن کمک می‌کند. 

مطلب «کدام ویتامین‌ها برای پوست مفید هستند» را برای اطلاعات بیشتر بخوانید. 

سخن آخر

جوش صورت مشکلی رایج است که می‌توان با شناسایی علل و استفاده از روش‌های درمانی و پیشگیری مناسب، آن را کنترل کرد. انتخاب محصولات پوستی مناسب، رعایت بهداشت و حفظ سبک زندگی سالم می‌تواند به بهبود سلامت پوست و کاهش جوش‌های صورت کمک کند. اگر جوش‌های صورت شدید یا مقاوم باشند، بهتر است به پزشک متخصص پوست مراجعه کنید. با رعایت نکات گفته شده، می‌توانید پوستی سالم، شفاف و زیبا داشته باشید.