طراحی متروپل در آبادان معقول نبود / مگاپروژه‌های خوزستان باید مراقبت شوند

کوروش خواجوی در پنجاه و ششمین جلسه شورای اسلامی شهر اهواز که امروز (۱۶ خردادماه) با موضوع بررسی مشکلات متروپل و ساختمان‌های ناایمن اهواز در سالن جلسات شورای شهر برگزار شد، با تاکید بر لزوم جلوگیری از حوادث تلخ مشابه اظهار کرد: دستگاه قضاء به صورت تمام و کمال در خصوص حادثه متروپل ورود کرده است و اراده خیلی خوبی در این زمینه دارد.

به گزارش ایسنا، وی با اشاره به ابعاد پیچیده حادثه ساختمان متروپل افزود: سال‌ها است که ساختمان متروپل کلاف سردرگمی از قصورها، تقصیرها و تخلفات بوده است بنابراین وجاهت ندارد بنده در مورد جزئیات قصورها صحبت کنم اما آنچه دیده‌ایم این است که از جوشکار گرفته تا بقیه مقصر بوده‌اند. هیچ چیزی اشک من را درنیاورد به جز جوشکاری؛ یعنی شاید با جوشکاری بهتر، این اتفاق رخ نمی‌داد. البته قطعا جوشکار آخرین مقصر این حادثه است.

رئیس سازمان نظام مهندسی ساختمان خوزستان با بیان اینکه برای بررسی حادثه متروپل کمیته فنی تشکیل شد، گفت: بلافاصله چهار اکیپ نقشه‌بردار بسیار قوی مستقر شدند. هفت نفر از اساتید دانشگاه و مهندسان خوب از سراسر کشور دعوت شدند و مقاوم‌سازی اولیه برای آواربردای انجام شد.

وی با اشاره به کنترل و نظارت بر کارهایی که در سامانه این سازمان ثبت هستند، عنوان کرد: مهندس عضو نظام مهندسی در مورد کارهایی از جمله متروپل که در سامانه سازمان ثبت نیستند نیز دخیل است و دستگاه قضاء وی را جلب کرده و در حال بررسی است اما این کار بعد از صدور پروانه غیر قانونی انجام شده است یعنی این پروژه در سامانه وقت نظام مهندسی ثبت نشده است.

رئیس سازمان نظام مهندسی ساختمان خوزستان با بیان اینکه ژئوتکنیک یکی از مشکلات مهم جلگه خوزستان است، گفت: اگر در پروژه متروپل یک متخصص ژئوتکنیک اظهار نظر می‌کرد به هیچ وجه اجازه نمی‌داد ۱۳ سقف در آن شرایط اجرا شود. با توجه به مجموع شرایط طراحی، نظارت، اجرا، امکانات و مصالح ما، معقول نیست با این وضعیت میان لایه‌های ضعیف جلگه‌ای خوزستان یک ساختمان ۱۳ سقف یعنی ۱۲ طبقه‌ای در آبادان طراحی کنیم.

وی با بیان اینکه در این ساختمان ۱۰ تا ۱۵ فاکتور  نادر تجمیع شده‌اند، گفت: درباره متروپل صحبت‌های زیادی وجود دارد و اطلاعات زیادی در این خصوص دارم. وضعیت بسیار پیچیده است و آن قدر شرایط خاص با هم تطبیق پیدا کرد که شاید در هر یک میلیون ساختمان یک بار چنین شرایطی با هم تطبیق پیدا کند؛ بنابراین احتمال وقوع چنین اتفاقی در یک ساختمان مشابه بسیار نادر است و شاید اتفاق دیگری رخ دهد.

خواجوی بیان کرد: تا پایان رسیدگی قضایی نمی‌توانیم زیاد درباره جزئیات این موضوع صحبت کنیم اما اطمینان می‌دهم که این اتفاق بسیار نادر است و مردم نگران نباشند.

وی در خصوص کارهایی که باید برای ساختمان‌های در حال احداث انجام شود، عنوان کرد: در این راستا فعلا می‌توانیم برنامه مانیتورینگ ویژه برای بتون‌ریزی را طراحی کنیم. در حال برنامه‌ریزی هستیم که  تا پایان شهریورماه روزانه میزان همه بتون‌ریزی‌های اهواز را بدانیم.

رئیس سازمان نظام مهندسی ساختمان خوزستان افزود: یکی از خلاءهای جدی متروپل این است که هیچ نشانه و داده‌ای از آزمایش‌ها پیدا نشده است.

وی گفت: هیات رئیسه جدید این سازمان یک برنامه دوگانه طراحی کرده بود که وقوع حادثه متروپل یک گام دیگر به برنامه افزود. همیشه چنین حوادث تلخی نقطه عطفی برای توسعه هر مملکتی هستند.

خواجوی افزود: مختصات زلزله‌های بم، کرمانشاه و بندر عباس بسیار شبیه است و باید خسارات و تلفات انسانی این زلزله‌ها هم نزدیک باشد اما در زلزله بم به روایتی ۵۰ هزار نفر و در زلزله کرمانشاه ۵۰۰ نفر جان باختند. در زلزله بندر عباس یک نفر آن هم حین فرار کشته شد. این موارد نشان می‌دهد حادثه تلخ زلزله بم نقطه عطفی برای پیشگیری از حوادث بعدی بوده است.

رئیس سازمان نظام مهندسی ساختمان خوزستان گفت: از روز اول تلاش کردیم تا جایی که شهرداری‌ها و دیگر دستگاه‌های مرتبط با صنعت ساختمان همکاری می‌کنند، طراحی و نظارت و اجرای کار را به افراد فاقد صلاحیت نسپاریم.

خواجوی تصریح کرد: در حال حاضر شرایط در اهواز بسیار بهتر از سال‌های قبل است به گونه‌ای که صدور پروانه برای ساختمانی بدون انجام طراحی توسط طراح واجد صلاحیت، بسیار نادر است اما هنوز این موارد در استان خوزستان رخ می‌دهند. 

وی با اشاره به لزوم آموزش ناظران این سازمان افزود: درصدی از ناظران، خوب کار نمی‌کنند و نمی‌توانیم این واقعیت را نادیده بگیریم بنابراین باید هماهنگی بییشتری بین نظارت‌های نظام مهندسی، اداره مسکن و شهرسازی و شهرداری ایجاد شود.

رئیس سازمان نظام مهندسی ساختمان خوزستان با بیان اینکه استفاده از مجریان ذی صلاح ابلاغیه دیوان عدالت اداری الزامی است، گفت: ملزم هستیم نام مجری ذی صلاح در پروانه هر ساختمان را درج کنیم.

خواجوی بیان کرد: تا پایان سال ۱۴۰۰ اسکلت و سفت‌کاری ساختمان‌های بالای هشت سقف را به مجریان ذی صلاح سپرده‌ایم؛ البته حتما تعدادی از این مجریان متخلف هستند و صوری کار می‌کنند اما برآیند کلی این است که این کار برای ساختمان‌ها بسیار مفید است. در سال گذشته نیز  ۳ هزار و ۶۰۰ بازرسی از این ساختمان‌ها داشتیم.

وی افزود: در تلاش هستیم این تخلف‌ها به حداقل برسد زیرا در هیچ جامعه‌ای به صفر نمی‌رسد.

رئیس سازمان نظام مهندسی ساختمان خوزستان گفت: در حال آموزش برای پروانه‌هایی هستیم که قرار است برای ساختمان‌ها در آینده صادر شود. در شهرستان‌های خوزستان بسیار مشکل داریم و در برخی شهرها فاجعه است اما در اهواز میزان کارکرد در سامانه با میزان پروانه‌ها ترتیب خوبی دارد که اطمینان از این موضوع نیازمند همکاری دو جانبه با شهرداری است تا در صورتی که قصور یا تخلفی حتی به میزان یک درصد وجود داشته باشد، مشخص شود. متروپل جزو همان یک درصد قصور بود که در آن از خلاء قانونی سوءاستفاده شد.

خواجوی بیان کرد: در برخی شهرها میزان طی مراحل و کنترل نقشه، تعیین ناظر و دیگر خدمات مهندسی ۳۰ درصد است در حالی که اگر از خدمات مهندسی استفاده شود، احتمال وقوع چنین اتفاقاتی بسیار کم می‌شود.

رئیس سازمان نظام مهندسی ساختمان خوزستان افزود: برای نخستین بار در کشور پلاک‌های ویژه برای دستگاه‌های حفاری که در حال حفاری به روش‌های گمانه هستند، در نظر گرفته شده است.

وی گفت: حداقل باید ساختمان‌های بزرگ و مگاپروژه‌های خوزستان مراقبت شوند تا خدمات کاملی شامل آزمایشگاه، مجری، طراح و ناظر انجام و بر عملکرد آن‌ها نیز نظارت شود.

خواجوی افزود: هر روزی که بتون‌ریزی سازه‌ای انجام می‌شود باید حداقل یک نمونه آزمایش گرفته شود. یک محدودیت متراژ نیز وجود دارد که در خصوص آن سخت‌گیری نمی‌شد؛ از این به بعد می‌گوییم هر روزی که بتون‌ریزی سازه انجام می‌شود باید آزمایش انجام شود اما با توجه به اینکه هزینه آزمایش به صرفه نیست بنابراین سازنده مجبور است بتون ستون‌ها را در یکی دو مرحله انجام دهد و در بتون‌ریزی سازه‌ای آزمایش را انجام دهد.

وی با اشاره به انجام مقدمات صدور شناسنامه فنی ملی بیان کرد: هنوز کار ساختمان‌هایی که مقدمات این کار را انجام داده‌اند به خروجی نرسیده است که امیدواریم به محض صدور نخستین شناسنامه فنی ملکی، اطلاع‌رسانی شود. هر چند صدور شناسنامه فنی ملکی بسیاری از ابهامات را برطرف می‌کند اما کامل نیست.

رئیس سازمان نظام مهندسی ساختمان خوزستان با ابراز نگرانی از مراجعه نکردن سازندگان به این سازمان در پروژه برخی ساختمان‌ها برای تطبیق نقشه‌ها و پروانه‌های صادر شده گفت: در صورتی که پروژه‌ای مربوط به بخش خصوصی است باید مهندس یا شرکتی که از وزارت راه و شهرسازی صلاحیت گرفته، کار طراحی و نظارت را انجام دهد اما در مورد پروژه‌های مشارکتی شهرداری یا خصولتی این خلاء وجود دارد که از مشاوران برنامه و بودجه استفاده می‌کنند که عضو نظام مهندسی نیستند و صلاحیتی از وزارت راه و شهرسازی ندارند؛ این کار موجب فرار مالیاتی و نسنجیدن ظرفیت و صلاحیت این فرد و کنترل می‌شود.

وی افزود: در قانون نظام مهندسی صریحا آمده که وزارت راه و شهرسازی مسئول آموزش و اعطای صلاحیت به مهندسان و وزارت کار مسئول آموزش و اعطای صلاحیت به نیروی کار ماهر است؛ بر اساسی آماری که در نظارت بر پروژه‌ها در سال‌های ۸۵ تا ۹۰ انجام دادم از ۱۲۰ نیروی کار ماهر تنها هفت نفر صلاحیت داشتند که پنج نفر از این تعداد توانمند بودند اما گواهینامه برای دو نفر صوری صادر شده است.

خواجوی گفت: رتبه‌بندی مهندسان ناظر حقیقی و حقوقی انجام شده اما باید در امتیازبندی بازنگری شود.

رئیس سازمان نظام مهندسی ساختمان خوزستان گفت: افزایش طبقه ساختمان‌ها یک مساله جدی در خوزستان است که به محض اینکه رئیس سازمان شدم به واحد کنترل نقشه خوزستان نامه‌ای ارسال کردم تا بدانند اگر نقشه‌ای ارائه شود که سازه آن برای هفت سقف است اما معماری آن شش سقف است با برنامه است و می‌خواهد قانون را دور بزند.

خواجوی افزود: نظام مهندسی در کمیسیون ماده ۱۰۰، کمیسیون ماده ۵ و مناطق آزاد هیچ کاره است و اگر تصمیمی آنجا گرفته شود ما نقشی نداریم و تنها اخیرا در کمیسیون ماده ۵ به عنوان ناظر هستیم و حق رای نداریم. بنابراین آنجایی که تصمیم‌گیری می‌شود بیشتر روال اداری است تا فنی، در حالی که باید اولویت فنی باشد.

وی گفت: می‌خواهیم پیشنهاد دهیم در اهواز افزایش طبقه بسیار فنی شود نه اینکه چند نفر در کمیسیون ماده ۱۰۰ این تصمیم را بگیرند.