تصمیم جدید سازمان ملل؛ ماری‌جوانا آزاد شد

اعتمادآنلاین| با امضای موافق نمایندگان 27 کشور حاضر در جلسه 63 کمیسیون مواد مخدر سازمان مللCND، شاهدانه و مشتقات آن، از پیوست چهارم جدول مخدرهای خطرناک کنوانسیون 1961 سازمان ملل متحد خارج و به پیوست اول جدول و به فهرست مواد اعتیادآور کم خطر منتقل شد.

این توافق، روز چهارشنبه؛ دوم دسامبر و در حالی اتخاذ شد که نمایندگان 25 کشور و از جمله ایران، با این تصمیم مخالفت کردند اما در مقابل جمع قدرتمند موافقان و از جمله نمایندگان ایالات متحده و 12 کشور عضو اتحادیه اروپا، صدای مخالف شنیده نشد و در نهایت، کانابیس بعد از 59 سال، با خروج از فهرست مواد مخدر طبقه بندی شده، وارد پیوست «کم خطرترین مخدرها» شد آن هم در حالی که دفتر مقابله با مواد مخدر و جرم سازمان ملل، در گزارش های سالانه خود در سال های 2019 و 2020، نسبت به افزایش تعداد مصرف کنندگان این مخدر گیاهی هشدار داده بود و سال 2019 هم اعلام شد که 192 میلیون نفر در جهان، مصرف کننده شاهدانه و مشتقات آن و از جمله، حشیش و ماری جوانا هستند.

پیشنهاد تنزل جایگاه شاهدانه و مشتقات آن به پیوست اول کنوانسیون 1961، روز چهارشنبه در حالی با موافقت نمایندگان 27 کشور صاحب امضا در کمیسیون مواد مخدر ملل متحد، به تصویب رسید که این پیشنهاد در واقع، محصول بررسی های سازمان بهداشت جهانی WHO بر میزان عوارض و اعتیادآوری این مخدر گیاهی بود و ژانویه 2019، تدروس آدانوم؛ دبیرکل سازمان بهداشت جهانی، در نامه ای خطاب به آنتونیو گوترش؛ دبیرکل سازمان ملل متحد، با توجیه کم عارضه بودن این مخدر گیاهی، خواستار موافقت با حذف شاهدانه و مشتقات آن از فهرست مخدرهای طبقه بندی شده و خطرناک شد. آنچه در این تغییر و جایگزینی مهم است، دولت هایی که الحاق به کنوانسیون 1961 را امضا کرده اند، شدت و حد برخوردهای قانونی و اقدامات مقابله ای با تولید، توزیع و قاچاق هر ماده مخدر مندرج در جدول های این کنوانسیون را در درجه اول، بر اساس رده بندی این جدول ها و در درجه دوم، بر اساس قوانین بومی کشور محل وقوع جرم تعیین می کنند و بنابراین، تغییر جایگاه قانونی و کاستن از شدت جر م انگاری گیاه مخدری که به اذعان مسوولان دفتر مقابله با مواد مخدر و جرم ملل متحد، همین حالا، بیش از 192 میلیون مشتری نقد در جهان دارد، یک خطر جدی و بالفعل برای فراگیری قاچاق مشتقات شاهدانه در چهار جهت جغرافیایی کره خاکی خواهد بود.

شاهدانه قانونی یا رونق صنعت توریسم؟

کاظم غریب آبادی، سفیر ایران و نماینده دائمی ایران در سازمان های بین المللی مستقر در وین هم، در مخالفت با خروج شاهدانه و مشتقات آن از فهرست مخدرهای خطرناک کنوانسیون 1961 گفت: «شاهدانه و مشتقات آن بیشترین تعداد معتاد را در سراسر جهان دارد و تصمیم برای حذف این مواد از پیوست 4 کنوانسیون 1961 می تواند حامل این پیام اشتباه باشد که شاهدانه و مشتقات آن برای سلامتی انسان خطرناک نیستند. من از دفتر مبارزه با جرم و مواد مخدر سازمان ملل UNODC، هیات کنترل بین المللی مبارزه با مواد مخدر INCB و سازمان بهداشت جهانی WHO می خواهم تا به طور مداوم بر پیامدهای حذف این مواد از پیوست 4 نظارت داشته و گزارشی از تاثیرات و عواقب اجرای آن در کشورهای عضو ارایه دهند. جمهوری اسلامی ایران هم مطابق با قوانین داخلی خود و ماده 39 کنوانسیون 1961، اقدامات ملی و سختگیرانه کنترل و مقابله با استفاده غیرقانونی شاهدانه و مشتقات آن را با هدف محافظت از سلامت مردم ادامه خواهد داد.»

نماینده کشور شیلی هم با رای مخالف به این تصمیم، در بیانیه ای خطاب به سران اجلاس 63 کمیسیون مواد مخدر ملل متحد نوشت: «دولت شیلی تصمیم گرفت رای مخالف به پیشنهاد سازمان بهداشت جهانی درباره حذف شاهدانه و مشتقات آن از پیوست چهارم کنوانسیون 1961 بدهد چون نه تنها نتایج مطالعات ملی و بین المللی نشان می دهد که مصرف این گیاه مخدر، به یک مشکل جدی بین جوانان تبدیل شده، رابطه مستقیمی هم بین مصرف شاهدانه و افزایش احتمال ابتلا به افسردگی، نقص شناختی، اضطراب و بروز علائم روان پریشی وجود دارد. در شیلی، 63.9 درصد کودکان و نوجوانانی که به دلیل اعتیاد در مراکز درمانی بستری می شوند، مصرف کننده مشتقات شاهدانه هستند. سال 2017، در کشور من، 30.9 درصد از دانش آموزان 13 تا 18 ساله و 50.4 درصد از دانشجویان گفتند که در سال 2016، حداقل یک بار از مشتقات شاهدانه (حشیش، ماری جوانا، بنگ) استفاده کرده اند علاوه بر اینکه در فاصله سال های 2010 تا 2018، مصرف ماری جوانا در شیلی، از 4.6 به 12.7 درصد افزایش یافته که این عدد به معنای 176 درصد افزایش مصرف یک گیاه مخدر است.»

با این حال، 12 کشور عضو اتحادیه اروپا، بزرگ ترین حامی پیشنهاد دبیرکل سازمان بهداشت جهانی بودند که در پایان دومین روز از این اجلاس 4 روزه، بیانیه ای در حمایت از تصویب این پیشنهاد منتشر کردند و نوشتند: «12 کشور عضو اتحادیه اروپا که اعضای کمیسیون مواد مخدر CND نیز هستند، طبق توصیه های سازمان بهداشت جهانی WHO ضمن حصول اطمینان برای ابقای شاهدانه و مواد مرتبط با آن در فهرست مواد تحت کنترل، با تغییر طبقه بندی این گیاه مخدر موافقت می کنند. مواضع کشورهای عضو اتحادیه اروپا، ناظر بر شواهدی در مورد مصرف داروها، پیشرفت های علمی و پزشکی و پیامدهای احتمالی برای بهداشت عمومی و امنیتی است. توصیه های سازمان بهداشت جهانی، هدف نیست و نباید گامی به سوی آزادسازی مصرف حشیش تلقی شود. این توصیه ها، حتی عزم مشترک کشورهای عضو اتحادیه اروپا در مبارزه با قاچاق شاهدانه و مشتقات آن و کاهش آسیب های مصرف حشیش را تضعیف نمی کند. اتحادیه اروپا یادآور می شود که شاهدانه و مشتقات آن، همچنان تحت پوشش کنترل های بین المللی مصوب در کنوانسیون 1961 سازمان ملل متحد درباره ممنوعیت استفاده از مواد مخدر خواهد بود.»

خروج شاهدانه و مشتقات آن از پیوست چهارم کنوانسیون 1961 در حالی توسط جامعه جهانی به دست اجرا درمی آید که حالا ابهامات مهمی، بی پاسخ مانده است:

1- کشور هلند از ابتدای دهه 90 میلادی، فروش و مصرف مشتقات شاهدانه با تتراهیدروکانابینول THC کمتر از 3 درصد را در کافه ها و مراکز مسقف معین، آزاد کرد و برای هرگونه فروش و مصرف خارج از این مکان ها، برای فروشنده و مصرف کننده جریمه های سنگین در نظر گرفت اما تا امروز دولت هلند نتوانسته مدعی به صفر رساندن اعتیاد به مخدرهای سنگین به دلیل آزادسازی مصرف یک مخدر گیاهی باشد و بنابراین، «کم خطر بودن» مشتقات شاهدانه، هیچ ضمانت مستدلی برای کمک به کنترل اعتیاد در کشورهای حامی حذف مشتقات شاهدانه از پیوست 4 جدول کنوانسیون 1961 نیست.

2- حامیان حذف مشتقات شاهدانه از پیوست پرخطر ترین مخدرها در کنوانسیون 1961، کشورهایی هستند که درآمد صنعت گردشگری در اقتصادشان، حرف های مهمی دارد. آیا ممکن نیست آزادسازی یا کم خطر کردن قانونی مشتقات شاهدانه، یک راه فرعی برای تقویت صنعت گردشگری در این کشورها باشد؟

3- شناخته شده ترین مصرف کنندگان حشیش در دنیا، ساکنان قاره آفریقا، منطقه خاورمیانه و مدیترانه هستند اما سایر مشتقات شاهدانه، در تمام کشورهای جهان، به دلیل قیمت بسیار ارزان تر از مخدرهای سنگین همچون کوکایین، مت آمفتامین و هرویین، طرفداران بی شمار و رو به صعود دارد. صرف نظر از آن که فعلا، بزرگ ترین تولیدکنندگان مشتقات شاهدانه، همان فعالان شناخته شده و قدیمی تولید هرویین و تریاک؛ افغانستان و حوزه آفریقا هستند که بازاری ثروتمندتر و بیدارتر از بازار اروپا نمی شناسند، آیا موافقان حذف مشتقات شاهدانه از پیوست چهارم کنوانسیون 1961، فقط به دنبال ایجاد «فضای باز» برای جلوگیری از گرایش شهروندان شان به سمت مخدرهای سنگین بوده اند یا می خواهند در این فراگیری رکود اقتصادی، از آب گل آلود قانونی شدن یک مخدر گیاهی، ماهی بگیرند و پشت پلک قانون، از مدد ورود مشتریان جدید به بازار کوکایین و مت آمفتامین و هرویین که در واقع همان مصرف کنندگان قدیمی مشتقات شاهدانه بوده اند و حالا به سبب دلزدگی از تاثیرات بچگانه این مخدر «بی خطر شده»، پیگیر تجربه های جدیدتر و مردافکن تر هستند، درآمد جایگزین برای اقتصاد فرو پاشیده خود کسب کنند؟

منبع: اعتماد