نامی از ایران در عرضه گیاهان دارویی دنیا نیست

اعتمادآنلاین| ‌ محمد باقر رضایی در کارگاه آموزشی حفظ و کاربری اراضی که به مناسبت سالروز تأسیس سازمان امور اراضی در سالن اجتماعات جهاد کشاورزی مازندران برگزار شد، با اشاره به اینکه ارزش افزوده گیاهان دارویی در کشور مورد توجه قرار نمی‌گیرد، اظهار کرد: شناخت و معرفی گیاهان دارویی مسئله‌ای مهم است زیرا یک نوع گیاهان دارویی دارای میلیون‌ها تومان ارزش ریالی است.

استفاده بیشتر اراضی کشور برای ساخت ویلا

رئیس انجمن گیاهان دارویی با بیان اینکه اراضی کشور بیشتر برای ساخت ویلا و ساخت و ساز مورد مصرف قرار گرفته است، یادآور شد: باید برای توسعه گیاهان دارویی برنامه ریزی جدی و مدونی صورت گیرد.

پیش از این و در خردادماه نیز ابوالفضل یاوری، مدیر کل دفتر امور مراتع سازمان جنگل‌ها، مراتع و آبخیزداری با اشاره به اینکه گیاهان دارویی یکی از مواردی است که می‌توانیم در راستای کشت محصولات کم آب طلب آن را توسعه دهیم و ارزش اقتصادی آن توان رقابت با محصولات زراعی را دارد له گفته، در حال حاضر سالانه 83 هزار تن گیاه دارویی به ارزش 124 میلیارد تومان در کشور مصرف می‌شود.

ایران به تنهایی از کل اروپا تنوع گیاهی بیشتری دارد

وی با اشاره به اینکه گیاه دارویی به گیاهی گفته می‌شود که به‌صورت مستقیم یا غیرمستقیم از اجزای آن در مسائل مربوط به درمان یا بهداشت و خوراکی استفاده می‌شود، اظهار کرد: تاکنون حدود 30 هزار گونه گیاهی در جهان شناخته شده است که سهم ایران از این تعداد حدود 8000 گونه است. البته کشور ما به تنهایی از کل اروپا تنوع گیاهی بیشتری دارد.

وی با بیان اینکه در حال حاضر حدود 2500 گونه گیاه دارویی در کشور شناسایی شده است، تصریح کرد: گیاهان دارویی یک سوم داروهای مورد استفاده در جوامع انسانی را به خود اختصاص داده‌اند و سهم تجارت جهانی از محصولات گیاهی دارویی حدود 124 میلیارد دلار و سهم کشور ما از این میزان 440 میلیون دلار است که می‌توان گفت 0.4 درصد از کل سهم تجارت جهانی در حوزه گیاهان دارویی مربوط به کشور ما است.

مدیر کل دفتر امور مراتع سازمان جنگل‌ها، مراتع و آبخیزداری با تاکید بر اینکه با توجه به تنوع گیاهان در کشور ما باید دقت و توجه بیشتری به حوزه گیاهان دارویی و توسعه آن داشته باشیم، گفت: در برنامه ششم توسعه، اصلاح و احیای 9.6 میلیون هکتار از رویشگاه‌های گیاهان مرتعی و دارویی و 100 هزار هکتار کشت گیاهان دارویی پیش‌بینی شده است.

سالانه 83 هزار تن گیاه دارویی به ارزش 124 میلیار تومان در کشور مصرف می‌شود

یاوری ادامه داد: سرانه مصرف گیاهان دارویی در ایران حدود یک کیلوگرم گیاه خشک است یعنی در سال 83 هزار تن گیاه دارویی به ارزش 124 میلیار تومان در کشور مصرف می‌شود، درحالی‌که در اروپا این میزان تنها 900 گرم و در آمریکا 2500 گرم است. در سبد تولید دارو در کشورهای اروپایی سهم گیاهان دارویی حدود 71 درصد است. در کشور ما نیز بسیاری از گیاهان دارویی تولیدی به صورت خام صادر می‌شود و تکنولوژی فرآوری آن‌ها در داخل کشور محدود هستند.

وی با تاکید بر اینکه گیاهان دارویی نیازمند نگرش ویژه‌ای برای برنامه‌ریزی هستند، تصریح کرد: باید هم‌راستا با توسعه کشت گیاهان دارویی، صنایع فراوری و دارویی این صنعت را حمایت کنیم و این وظیفه وزارت صنعت، معدن و تجارت و صنایع کوچک وزارت جهاد کشاورزی است.

مدیر کل دفتر امور مراتع سازمان جنگل‌ها، مراتع و آبخیزداری با اشاره به اینکه سه گونه گیاه دارویی ممنوعه، مشروط و گونه‌های زراعی وجود دارد، اظهار کرد: گیاهان دارویی ممنوعه گیاهانی هستند که حساسیت خاصی دارند و رویشگاه‌های آن‌ها ممکن است در صورت کشت از بین برود. از این رو برداشت این گیاهان را ممنوع کرده‌ایم. گونه‌های مشروط نیز به گونه‌هایی گفته می‌شود که برداشت آن‌ها مشروط به دریافت مجوز است. دسته سوم شامل گونه‌های زراعی می‌شود.

یاوری در ادامه توضیح داد: اگر گونه زراعی دو وجهی باشد یعنی هم در حوزه منابع طبیعی وجود داشته باشد و هم در عرصه زراعی برای برداشت آن باید به اداره کل منابع طبیعی اطلاع داده شود تا اداره پس از بازدید و بررسی‌های میدانی مجوز برداشت را صادر کند.

وی با بیان اینکه در حال حاضر سطح زیر کشت گیاهان دارویی 179 هزار هکتار با تولید حدود 124 هزار تن گیاه به ارزش سالانه 186 میلیارد تومان است، گفت: پیش‌بینی می‌شود که تا سال 2050 گردش مالی تجارت جهانی گیاهان دارویی 5 تریلیون دلار در جهان باشد

50 درصد داروهای مورد استفاده منشأ گیاهی دارد

به گفته مدیر کل دفتر امور مراتع سازمان جنگل‌ها، مراتع و آبخیزداری حدود 50 درصد دارویی‌هایی که در جهان مورد استفاده قرار می‌گیرد منشأ گیاهی دارد که 25 درصد آن مستقیم از گیاه و 75 درصد دیگر در فرایندهای داروسازی به دست می‌آید.

یاوری افزود: بخشی از گیاهان دارویی به صورت خام در صنایع مورد استفاده قرار می‌گیرد یا به صورت دمنوش از آن استفاده می‌شود. جدای این بخش مابقی گیاهان دارویی باید در کارخانه‌های وابسته از محصول خام به محصول ثانویه تبدیل شود بنابراین ضمن نیازسنجی و برنامه‌ریزی، صنایع وابسته گیاهان دارویی باید توسعه پیدا کند و تولیدات دارویی حمایت شود.

وی با تاکید بر سرمایه‌گذاری بر زنجیره تولید گیاهان دارویی گفت: وزارت جهاد کشاورزی نباید به تنهایی این وظیفه را برعهده گیرد. در حال حاضر با وجود 2500 گونه گیاه دارویی تنها روی 170 نوع داروی گیاهی سرمایه‌گذاری شده است و در بقیه آن‌ها یا گیاه اهلی نشده است و یا اینکه هنوز وارد فرایند توسعه وسیع نشده است.

یاوری با اشاره به ارزش اقتصادی بالای گیاهان دارویی تصریح کرد: عمده محصولات گیاهان دارویی در کشور ما عبارت از اشنان، آنغوزه، آویشن، میوه بادام کوهی، زیره، سقز، گل گاو زبان، فندق، کتیرا، گل نرگس، میوه بلوط و… هستند. البته لازم به تاکید است که هر گونه بهره‌برداری از گیاهان دارویی بدون مجوز از ادارات کل منابع طبیعی پیگیرد قانونی دارد.

مدیر کل دفتر امور مراتع سازمان جنگل‌ها، مراتع و آبخیزداری در پایان اظهار کرد: با توجه به تغییرات اقلیمی که در سطح جهانی و کشور ما رخ داده و با در نظر گرفتن خشکسالی‌های اخیر، لازم است که نگرش ما نسبت به گیاهان دارویی تغییر پیدا کند چرا که کشت گیاهان دارویی یکی از مواردی که می‌توانیم در راستای محصولات کم آب طلب توسعه دهیم. خیلی از گیاهان دارویی به راحتی قابل رقابت با محصولات زراعی هستند و اگر درست کشت و بهره‌برداری شوند و حمایت بازار را داشته باشند ارزش اقتصادی بالاتری نسبت به محصولات زراعی پیدا می‌کنند.

منبع: ایسنا