مهدی رحمانیان، صاحب‌امتیاز و مدیرمسئول روزنامه شرق، در گفت‌وگو با «اعتمادآنلاین»:
رسانه‌ها نمی‌توانند سیاه را سفید نشان بدهند/ بین مسئولان و رسانه‌ها باید رابطه‌ای تنگاتنگ شکل بگیرد/ رسانه‌ها ناامید نمی‌شوند/ رسانه‌ها نمی‌توانند به طور اتوماتیک کاستی‌ها را کم کنند
مهدی رحمانیان، صاحب‌امتیاز و مدیرمسئول روزنامه شرق، گفت: هیچ مشکل یا مانعی نمی‌تواند رسانه‌ها را از پیگیری رسالت‌شان ناامید و دلسرد کند.
اعتمادآنلاین| سعید شمس- رسانه‌های خبری، به ویژه مطبوعات مکتوب، شرایط بسیار دشواری را تجربه می‌کنند. با وجود این، همچون همیشه، از آنها توقع می‌رود در برهه‌‌ای که کشور با تهدیدها و تحدیدهای متعددی به استقبال انتخابات می‌رود، با شفاف‌سازی و انعکاس صحیحِ کنش‌ها و واکنش‌ها بتوانند نقش خود را در ایجاد فضایی توأم با امید، که لازمه مشارکت حداکثری است، به خوبی ایفا کنند.
مهدی رحمانیان، صاحب‌امتیاز و مدیرمسئول روزنامه شرق، در گفت‌وگو با اعتمادآنلاین، درباره رسالت رسانه‌ها و همچنین موانع پیش روی جامعه خبری، صحبت کرده است.
رسانه‌ها نمی‌توانند به طور اتوماتیک کاستی‌ها را کم کنند
*رسانه‌ها چقدر می‌توانند در تلطیف شرایط و ایجاد انگیزه برای مشارکت نقش داشته باشند؟
واقعیت این است که رسانه‌ها نقش توزیع‌گر معرفت دارند و این‌طور نیست که تولیدگر معرفت باشند. به همین دلیل نمی‌توانند هست را نیست یا سفید را سیاه نشان بدهند. این کار باید توسط نخبگان جامعه و همچنین احزاب و گروه‌های سیاسی ساماندهی شود تا آمادگی‌ای در جامعه برای مشارکت پدید آید که وظیفه رسانه‌ها فقط وظیفه‌ای منعکس‌‌کننده است.
در واقع اگر رسانه‌ها به دلایلی که برای خودشان احیاناً منطقی است، بخواهند خلاف شرایط موجود را به ذهن افکار عمومی تزریق کنند، اعتماد مردم و در نتیجه اعتبارشان را از دست می‌دهند. پس باید گفت رسانه‌ها نمی‌توانند به طور اتوماتیک کاستی‌ها را کم کنند و چنین چیزی از توان رسانه‌ها خارج است. البته اصحاب رسانه می‌توانند در ترغیب مردم برای رای دادن سهمی داشته باشند، اما اگر واقعیت‌ها نشان داده نشود، مردم حتماً پس خواهند زد.
بالاخره لایه‌های مختلف جامعه از شرایط جاری آگاهی بالایی دارند و نمی‌پذیرند که با هدف امیدآفرینی، شرایط آن‌طور که هست نشان داده نشود. به جای رسانه‌ها، دولت به معنای عام که باید در مسائل داخلی و سیاست خارجی شرایط را به گونه‌ای مدیریت کند تا مردم حتی با وجود تحمل سختی‌ها، حس کنند می‌توانند نسبت به کمرنگ شدن تهدیدها و در نتیجه آینده‌ای بهتر امیدوار باشند.
البته احزاب و جریان‌های سیاسی و NGOها نیز می‌توانند تلاش‌هایی توأم با تاثیرگذاری داشته باشند تا رسانه‌ها هم به انعکاس فعالیت و دستاوردهای آنها نقش آینه را ایفا کنند.
رسانه‌ها تحت هیچ شرایطی به مخاطبان دروغ نگویند
در کشور چین بین ایرانی‌ها و چینی‌ها مسابقه نقاشی ترتیب داده بودند. ایرانی‌ها نقاشی بسیار زیبایی کشیدند و چینی‌ها هم آینه ساختند. وقتی پرده را کشیدند، دیدند دو نقاشی مثل هم است. چینی‌ها گفتند چون می‌دانستیم ایرانی‌ها در کشیدن نقاشی سرآمدند، آینه ساختیم تا هنر آنها را انعکاس دهیم. مطبوعات هم مثل آینه فقط انعکاس واقعیت‌ها را بر عهده دارند و هر کار دیگری انجام دهند، جایگاه خود را از دست می‌دهند.
گو اینکه وقتی برخی از رسانه‌ها خودشان را تمام و کمال در خدمت احزاب قرار دادند، هم اعتبار خودشان خدشه‌دار شد و هم بی‌اعتمادی کلی مطبوعات را در پی داشت که می‌توان گفت بسیاری از مشکلات این روزهای مطبوعات ریشه در همان رویکرد غلط و اشتباه دارد.
به همین دلیل، نظر من این است که به جز رسانه‌هایی که ارگان رسمی احزاب و گروه‌ها هستند، سایرین فقط در جهت شفاف‌سازی و گردش آزاد اطلاعات عمل کنند و تحت هیچ شرایطی به مخاطبان دروغ نگویند.
بین مسئولان و رسانه‌ها باید رابطه‌ای تنگاتنگ شکل بگیرد
*تعامل و همکاری دستگاه‌های مسئول با رسانه‌ها چقدر لازم است و آیا چنین تعاملی در حال حاضر وجود دارد؟
قطعاً باید رابطه‌ای تنگاتنگ بین مسئولان و رسانه‌ها شکل بگیرد. همچنین نهادها نباید توقع «سفیدنمایی» از رسانه‌ها داشته باشند تا ارتباط دوسویه با هدف شفاف‌سازی به وجود بیاید که متاسفانه چنین حالتی در رابطه این روزهای روزنامه‌ها با نهادهای مختلف دیده نمی‌شود.
ما در روزنامه شرق گزارشی از دستگاهها تهیه کردیم. متاسفانه دست‌اندرکاران دستگاهها عمدتاً یا پاسخگو نبودند یا پاسخ‌هایی ناقص و بعضاً سربه‌هوایی می‌دادند که خب، کمکی به کامل شدن گزارش نمی‌کرد. جالب این است که وقتی گزارش در روزنامه‌مان منتشر شد، به ما زنگ زدند که چرا این‌طور نگفتید یا چرا آن‌طور گفتید.
به طور کلی در کنار اینکه همکاری نمی‌کنند، بعد از کار شدن خبر یا گزارشی، دستپاچه می‌شوند و سعی می‌کنند خودشان را مبرا از خطا و بی‌تقصیر در مشکلات پیش‌آمده نشان دهند.
*نقش گستردگی و همه‌گیر شدن فضای مجازی را در شرایط فعلی رسانه‌ها چطور می‌‌بینید؟
فضای مجازی به دلیل همه‌گیر شدن اثرگذاری زیادی دارد، اما چون سطحی‌بین هستند و عمق کمتری دارند، بالاخره بخشی از مخاطب‌ها به این جمع‌بندی رسیده‌اند که فضای مجازی چندان قابل اعتماد نیست. بارها اتفاق افتاده که خبری در فضای مجازی به سرعت در تیراژ چند 10 میلیونی پخش شده و سروصدا کرده، اما خیلی زود هم کاشف به عمل می‌آید که خبر کذب بوده است.
چنین حالتی آفت زیادی دارد و ذهن جامعه را درگیر می‌کند. طبیعی است که رسانه‌های رسمی چون شناسنامه دارند و باید در قبال تک‌تک مطالب خود به قانون پاسخگو باشند و نیروهای حرفه‌ای‌تری را برای دروازه‌بانی به کار گرفته‌اند، باید بیشتر جدی گرفته شوند. ضمن اینکه بخش عمده‌ای هم از آنچه در فضای مجازی نشر پیدا می‌کند، کپی‌کاری از مطبوعات است.
*سوال آخر؛ با وجود تمام مشکلات و سختی‌ها، هنوز هم می‌توان روی تاثیرگذاری رسانه‌ها حساب کرد؟
قطعاً و حتماً. هیچ مشکل یا مانعی نمی‌تواند رسانه‌ها را از پیگیری رسالت‌شان ناامید و دلسرد کند.
دیدگاه تان را بنویسید