لیبی به سوریه‌ای دیگر تبدیل می‌شود؟

اعتمادآنلاین| سیدعماد حسینی- لیبی این روزها اوضاع نامساعدی دارد. کابوس سوریه مردم لیبی را به وحشت انداخته و نگرانی از تبدیل شدن به سوریه‌ای دوم خواب را از چشمان مردم این کشور ربوده است. این در حالی است که جنگ نفوذ بین قدرت‌های مختلف که روزگاری در سوریه به جان هم افتاده بودند، امروز به صحنه لیبی منتقل شده است. مردم لیبی در حالی نگران آینده خود و کشورشان هستند که جنگ نفوذ و قبضه کردن قدرت در این کشور به نقطه اوج خود رسیده و هر یک از طرف‌ها به هر طریقی در صدد سلطه بر این کشورند.

چندی پیش، در سایه افزایش درگیری در این کشور، اتحادیه اروپا از زبان شماری از مسئولانش مراتب نگرانی خود را از انتقال گسترده مزدوران به لیبی و تبدیل این منطقه به صحنه تقابل منافع کشورهای مختلف بیان کرد.

این تقابل چنان شدت گرفته که آمریکا هم بر آن شده تا نسبت به افزایش ناامنی در لیبی ابراز نگرانی کند؛ دولت آمریکا از زبان «دیوید شینکر» معاون امور خاور نزدیک وزیر خارجه آمریکا طی اظهارنظری کم‌سابقه در این باره گفته است: «آنچه آمریکا امروز از رخدادهای لیبی نتیجه‌گیری می‌کند این است که تجربه سوریه در این منطقه تکرار می‌شود.»

او در گفت‌وگویی با شبکه تلویزیونی فرانس 24 هشدار داد که اوضاع از کنترل خارج شده و ادعا کرد که امروز بین ترکیه و روسیه در لیبی جنگی نیابتی در گرفته است.

به اعتقاد کارشناسان، برخلاف مردم لیبی، آنچه بیش از هر چیز مسئولان آمریکایی و اروپایی را نگران کرده قدرت گرفتن مجدد روسیه در لیبی است، به هر روی جنگ در لیبی سالیان درازی است که ادامه داشته و از زمان کنار رفتن معمر القذافی این کشور همواره در ناامنی و جنگ داخلی به سر می‌برده است، اما پررنگ شدن دوباره‌ی نفوذ روسیه در لیبی است که در حال حاضر دغدغه مراکز تصمیم‌گیری غرب به شمار می‌رود و آنها را به تکاپو و ابراز نگرانی انداخته است.

این حجم از نگرانی تا حدی است که شماری از رسانه‌های عربی همسو با کاخ سفید که دلارهای نفتی هنگفتی را در این کشور صرف مزدوران مختلف کرده‌اند، در کنار سوری شدن لیبی، از سناریوی افغانستانی و سومالیایی هم در رابطه با این کشور نفت‌خیز سخن گفته و بدون توجه به عواقب دخالت‌های خود در این کشور، از دخالت قدرت‌های بیگانه در امور داخلی یک کشور عربی می‌نویسند.

از سویی روزنامه فرانسوی لوپوئن هم در گزارشی که اخیراً در این زمینه منتشر کرد از حضور کودکان و نوجوانان در این جنگ پرده برداشت و راجع به برنامه ترکیه برای جذب نیرو از میان کودک سربازها نوشت و خبر داد، اوایل سال جاری میلادی آنکارا 2 تا چهار هزار جنگجو از گروه های متحد خود در سوریه را به لیبی منتقل کرده است.

پژوهشکده کارنگی هم ماه مارس گذشته نتایج تحقیق میدانی خود را در این باره منتشر کرده بود. فردریک ویری، تهیه‌کننده این تحقیق، گفت‌وگوهایی را با شماری از جنگجویان وابسته به دولت وفاق لیبی منعکس و طی آن تاکید کرد، آنها بخشی از نیروهای شبه‌نظامی مورد حمایت ترکیه در سوریه هستند و اکثراً در عضویت تیپ سلطان مراد (یکی از سلاطین عثمانی) بوده و از تبار ترکمن‌های سوریه هستند.

این در حالی است که در مقابل رسانه‌های ترکیه و رسانه‌های نزدیک به این کشور در منطقه، روسیه را به جذب جنگجو از جمله جنگجوی نوجوان از مناطق تحت نفوذ این کشور در سوریه متهم می‌کنند.

به هر روی اگر بخواهیم واقع‌بینانه‌ به اوضاع لیبی بنگریم، به این نتیجه می‌رسیم که طرف‌های رقیبی که طی سال‌های گذشته برای کسب منافع اقتصادی و سیاسی در سوریه گاه در مقابل و گاه در کنار یکدیگر در حال تکاپو بودند، امروز صحنه رقابت و خصومت خود را به لیبی کشانده و بساط کسب منافع‌شان را در این کشور پهن کرده‌اند.

از همین منظر می‌توان به این نتیجه رسید که تقابل خاستگاه‌های منافع این قدرت‌ها، امکان شکل‌گیری حل و فصلی فراگیر را در لیبی از بین برده و حتی شانس راه‌حل‌های محدود را هم بسیار ضعیف کرده است، در حالی که احتمال تقسیم لیبی بیش از هر زمان دیگری قدرت گرفته است.