به مردم اجازه اعتراض و تظاهرات بدهید

در سال‌های اخیر بسیاری از تصمیم‌گیری‌های ریز و کلان دولت‌ها با اعتراض مردمی روبرو شد. اما این اعتراضات که به کف خیابان آمد گاهی هم با ورود افراد سازمان‌یافته به انحراف کشیده و سرکوب شد، آن هم بدون آن که نتیجه‌ای برای جامعه داشته باشد. این برخوردها در حالی است که قانون اساسی و قانون احزاب برای حق اعتراض و راهپیمایی مردم چارچوب‌هایی در نظر گرفته است. طبق اصل ۲۷ قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران به صراحت نوشته شده؛ «تشکیل اجتماعات و راهپیمایی‌ها، بدون حمل سلاح، به شرط آن که مخل به مبانی اسلام نباشد آزاد است». در ماده ۲۸ قانون احزاب نیز اعلام شده «برای تشکیل اجتماعات و سخنرانی‌ها در میادین و پارک‌های عمومی باید طبق ماده ۶ قانون احزاب، مجوز کتبی از وزارت کشور دریافت شود». اما تا امروز هیچ کدام از این قوانین کمک حال مردم نبوده است.

به گزارش انصاف نیوز، کدام دولت اجازه می‌دهد مردم بر علیه آن اعتراض یا راهپیمایی کند؟ بنابراین مردم مجبورند دست به دامان اصل ۲۷ قانون اساسی شوند. اما گاهی در راهپیمایی و تجمعات مسالمت‌آمیز مردمی، افرادی بودند که با نیت‌های خاص به بین مردم آمده با سر دادن شعارهای ناهنجار، خواسته‌های مردم را به بیراهه کشانده‌اند و با سرکوب این تجمعات خواسته‌های مردمی در نطفه خفه می‌شود و شهروندان سرخورده‌تر از گذشته خشم خود را فروخورده‌اند. راهکار جلوگیری از به انحراف رفتن تجمعات مردمی و قطع دست افراد سازمان‌یافته چیست؟

صادق زیباکلام، استاد دانشگاه تهران به این سوال پاسخ داده و تاکید کرد: تردیدی نیست که برخی از شهروندان در تظاهرات علیه سیاست‌های مختلف دولت، عمداً به بانک‌ها، سازمان‌های دولتی و… حمله می‌کنند.

او افزود: اما واقعیت دیگر این است که برخی از اقدامات خشونت‌آمیز مانند حمله به نیروی انتظامی، پرتاب سنگ، حمله به بانک‌ها و… سازمان‌یافته و توسط عناصر و اقشار گروه اول نیست بلکه واکنش نسبت به برخورد با تظاهر کنندگان است. وقتی نیروی انتظامی به تظاهرکنندگان حمله می‌کند، تظاهرکنندگان هم شیشه بانک می‌شکنند و سنگ پرتاب می‌کنند. بنابراین جدا از افرادی که عمداً و سازمان‌یافته رفتارهای خشونت‌آمیز دارند، بخش دیگری از رفتارهای خشن در تظاهرات مردمی، واکنش به کاربرد خشونت توسط نیروی انتظامی است. وقتی آدم‌ها کشته یا مجروح می‌شوند دیگر نمی‌توان انتظار داشت که تظاهرکنندگان مؤدبانه رفتار کنند.

صادق زیباکلام با بیان اینکه «دولت اجازه هیچ‌گونه گردهمایی را صادر نمی‌کند!»، گفت: حتی اگر ۵۰۰ نفر تعهد محضری بدهند که هیچ اقدام خشونت‌آمیزی نخواهند داشت، باز هم اجازه گردهمایی صادر نخواهد شد. چرا که دولت می‌داند اگر به ۵۰۰ نفر اجازه گردهمایی بدهد، این جمعیت به ۵ هزار نفر، ۵۰ هزار نفر یا حتی بیشتر تبدیل و جمعیت غیرقابل کنترل می‌شود. بنابراین اجازه برگزاری هیچ گردهمایی و تظاهراتی صادر نمی‌شود.

او با اشاره به درخواست کتبی خود به وزارت کشور دولت روحانی، تاکید کرد: بعد از اعتراضات آبان ۹۸ این بحث مطرح شد که چرا مردم اجازه اعتراضات قانونی و مسالمت‌آمیز ندارند؟ چرا اعتراضات سرکوب شد؟ چرا معترضان کشته شدند؟ منتقدان از وزارت کشور می‌خواستند که اجازه گردهمایی و تظاهرات مردمی را صادر کند چون مردم حق اعتراض دارند. جالب اینجاست که بسیاری از اصولگراها این موضوعات را مطرح می‌کردند و قصد داشتند جان سپردگان آبان ۹۸ را به گردن روحانی بیندازند. در آن زمان نامه‌ای به وزارت کشور نوشتم و عنوان کردم؛ «اجازه می‌خواهم در اعتراض به آمریکا ستیزی در محل ورودی شرقی بهشت زهرا (س) که به جاده قدیمی قم منتهی می‌شود، فراخوان بدهم و گردهمایی تشکیل شود. آنجا نه مغازه‌ای هست، نه بانک که نگران حمله به آنها باشیم. شهر هم تمام شده و ترافیک ایجاد نمی‌کند». هم من چهره شناخته شده‌ای هستم و دنبال شورش، اغتشاش و براندازی نیستم، هم جایی را انتخاب کردم بهانه‌ای برای به هم ریختن شهر وجود نداشته باشد. اما به نامه من هیچ پاسخی داده نشد.

این استاد دانشگاه تهران به قانون اخذ مجوز از وزارت کشور یا مجاز بودن برگزاری تجمعات مسالمت‌آمیز بدون مجوز، اشاره کرده و گفت: این بخش از قانون اساسی یک شوخی بیشتر نیست و دولت به هیچ وجه اجازه گردهمایی نمی‌دهد. البته طرفداران‌شان، از هفت دولت آزادند و برای هیچ تظاهراتی مجبور به اخذ مجوز نیستند. حزب‌اللهی‌ها یکبار هم مجوز نگرفته‌اند چون مملکت و همه چیز مال آنهاست. این وزارت کشور است که باید از آنها اجازه بگیرد. بنابراین فقط و فقط گروه‌های به اصطلاح خودی اجازه هرگونه راهپیمایی و اعتراضی را دارند.

در تظاهرات همیشه در ایران بسته است

صادق زیباکلام افزود: در فرانسه جلیقه زردها بیش از یک سال تظاهرات کردند. نه به بانکی حمله شد، نه جایی آتش گرفت، نه کسی کشته یا دستگیر و به جرم براندازی محاکمه شد. کسی هم متهم نشد که از طرف دولت ایران اجیر شده که در فرانسه اغتشاش کند. سؤال اینجاست که چرا در هند، ژاپن، فرانسه و کشورهای دموکراتیک می‌شود تظاهرات کرد؟ چون در این کشورها تظاهرات یک جریان عادی است بنابراین مانند ایران نیست که در تظاهرات عده‌ای به بانک، سازمان‌های دولتی یا پلیس حمله کنند.

او در پاسخ به این سؤال که «یعنی مردم کشورهای دموکراتیک آموزش دیده‌اند؟»، گفت: دقیقاً. هیچ تردیدی ندارم اگر به مردم ایران نیز اجازه بروز مخالفت با سیاست‌های مختلف داده شود و تظاهرات آرامی داشته باشند، بعد از چند بار تظاهرات عناصری که دنبال خشونت هستند از سوی تظاهرکنندگان طرد شده و جایی برای عرض اندام برای آنها باقی نمی‌ماند. این افراد برای سر دادن شعارهای هنجارشکن و ساختارشکن به میان تظاهرکنندگان می‌آیند ولی اگر مردم اجازه تظاهرات داشته باشند حتماً جلوی این افراد را می‌گیرند. فکر کنید در اتاقی بسته و جمعیت زیادی پشت در است، وقتی در باز می‌شود، همه برای خروج از اتاق هجوم می‌آورند و برخی زیر دست و پا له می‌شوند. اما اگر این در همیشه باز باشد مردم دیگر برای خروج از اتاق هجوم نمی‌آورند. متاسفانه در ایران همیشه در بسته بوده است، بنابراین با یک تظاهرات همه می‌خواهند ابراز مخالفت کرده و از فرصت به وجود آمده استفاده کنند. اگر هر روز امکان تظاهرات وجود داشته باشد، به کارگیری خشونت کنار گذاشته می‌شود.

صادق زیباکلام در پاسخ به این سؤال که «می‌گویند که برخورد پلیس با تجمع کنندگان در خیلی کشورها وجود دارد؛ چرا نحوه‌ی مواجهه در ایران طور دیگری انعکاس داده می‌شود؟» تاکید کرد: در کشورهای دیگر پلیس اجازه سرکوب به خود نمی‌دهد و اگر برخی جریانات هرج و مرج طلب و رادیکال بخواهند حرکتی انجام دهند پلیس مانع شده و برخورد صورت می‌گیرد. اما در ایران نفس ظاهر شدن در خیابان (چه با خشونت، چه مسالمت‌آمیز) باعث می‌شود که معمولا مامور ویژه بیاید و برخوردی شود. تفاوت بسیار مهمی بین رفتار یگان ویژه در ایران با پلیس فرانسه وجود دارد. تفاوت این است که یگان ویژه به هر حال به تظاهرکنندگان، معلم‌ها، کارگران، کارکنان شرکت واحد، دانشجویان و هر گروهی که راهپیمایی کنند، حمله کرده تا آنها را متفرق کند. ولی در فرانسه پلیس زمانی از باتوم، گاز اشک‌آور و آب‌پاش استفاده می‌کند که خشونتی از سوی جریانات تندرو صورت گیرد.