صداوسیما جمهوری اسلامی تنها رسانه پاک در دنیا است

اعتمادآنلاین| در میان اسپانسرهای رنگارنگی که برنامه‌سازان تلویزیونی به سراغ آنها می‌روند، اخیرا طراحی اپلیکیشن‌ها با اقبال زیادی مواجه شده است به گونه‌ای که این روزها حضور در برنامه‌های مختلف تلویزیونی برای مخاطب عام منوط به استفاده از اپلیکیشن‌ها شده. به این صورت اسپانسر علاوه بر سودی که از تبلیغ خود به دست می‌آورد؛ مشارکت مالی مردم را هم برای خود خواهد داشت.

جدا از تراکنش‌های مالی این مدل برنامه‌ها که اغلب شفافیتی در بین مردم ندارند، هیچ فرهنگ‌سازی نیز برای مردم در آنها صورت نمی‌گیرد. مسعود احمدی افزادی مدیر شبکه آموزش در این باره طی گفتگویی رویکرد رسانه ملی را در استفاده از این ابزار اینترنتی مرور کرد. در زیر مشروح این گفت وگو را می‌خوانید:

به‌طور کلی در شبکه‌های تلویزیون شاهد برنامه‌های اسپانسرمحور هستیم که بعضا فرهنگ‌سازی هم برای مخاطب انجام نمی‌دهند. تولید این برنامه‌ها در تلویزیون را چطور ارزیابی می‌کنید؟

افزادی: در مورد بحث حمایت‌های مالی و امکانات که در برنامه‌های مختلف سیما وجود دارد، بحث‌های مختلفی را می‌توان مطرح کرد. آنچه که مسلم است، باید از رسانه ملی به عنوان تنها رسانه پاک در دنیای امروز که اکنون با بیش از 270 شبکه فارسی زبان و چندین هزار شبکه ماهواره‌ای رقابت می‌کند، نام برد. پس چنین رسانه‌ای باید آنچنان حمایت شود تا اصولا در برنامه‌های متعدد از باب اضطرار نیازی به حامی مالی نباشد بلکه رجوع به حامی مالی از باب اختیار و در جهت بالا بردن کیفیت برنامه‌ها صورت گیرد.

امروزه باتوجه به اینکه کشور با بحران مواجه است، صداوسیما هم به طور خاص با بحران در بودجه خود مواجه شده است. بر همین اساس به لحاظ مضایق و محدودیت‌های جدی مختلف کشور، سازمان هم در حوزه‌های مختلف حامیان مالی را برای برنامه‌ها جذب کرده است. این یک واقعیت است. البته ما در حوزه محتوا، شکل، قالب و موارد دیگر تمام استاندارهای رسانه ملی را رعایت می‌کنیم و حامیان مالی بر مبنای این استانداردها جلو می‌آیند اما این امر پوشیده نیست که در بخش‌هایی شاید برنامه‌ساز دلش نخواهد که با حامی مالی کار کند، اما اجبار و اضطرار کمبود منابع مالی سبب می‌شود تا به سمت جذب حامیان مالی برود.

به هر حال حامی مالی هم یک توقعات و مطالباتی دارد که البته در چهارچوب رسانه باید بگنجد که مطرح شود اما نکته من این است که زمانی که شما یک سریال ویژه همچون بانوی عمارت و مختارنامه می‌سازید، نزدیک به 70 درصد مخاطب را برای خود جذب می‌کند و تمام مردم به این اثر توجه می‌کنند. همچنین علاوه بر این موضوعات، امروز سریال حضرت موسی(ع) و سلمان فارسی در دست تولید است. این سریال‌ها نه تنها برای ایران و فرهنگ ایرانی بلکه برای فرهنگ اسلامی، منطقه خاورمیانه، کشورهای اسلامی و حتی فرااسلامی است و کارکرد و کاربرد دارد.

به اعتقاد من، دولت باید با نگاه فرابخشی به رسانه ملی، برای وظیفه‌مندی فرهنگ‌سازی ایرانی اسلامی در سطح منطقه و سطح خاورمیانه و جهان کمک کند در غیر اینصورت با مواجهه با بحران نمی‌توانیم این سریال‌ها را به اتمام برسانیم و کار را به موقع انجام دهیم. امروز بودجه صداوسیما شاید درصدی از یکی از شبکه‌های کاملا عادی منطقه‌ای یا بین‌المللی است.

می‌توان گفت که صداوسیما مجبور به استفاده از اسپانسرها و حامیان مالی شده است؟

افزادی: سازمان مجبور شده تا از ظرفیت‌های خارج از سازمان استفاده کند. البته در این راه قواعد مختلفی را ایجاد کرده است. به عنوان مثال بخش‌های نظارتی سازمان صداوسیما در حوزه‌های شبکه‌ای و فراشبکه‌ای به شدت ایجاد شدند تا جلوی اینکه محتوا و شکل دستخوش تغییر شود را بگیرند، اما به هر حال استفاده از حامیان مالی هم الزامات خودش را دارد.

ما واقعا معتقدیم که در عصری که عصر جنگ رسانه‌هاست. عصری که جنگ رسانه‌ای و فرهنگی بالاترین تنش‌های دنیا را ایجاد می‌کند، باید با یک نگاه کلان نه برای امروز بلکه برای فردا و فرداها به رسانه ملی توجه کرد. چراکه سرعت رشد رسانه‌ها و سرعت پیشروی تکنولوژیک، ساختاری و محتوایی رسانه‌ها در دنیای امروز به قدری زیاد است که اگر شما یک ساعت از رسانه خودی غافل شوید، رسانه‌های ناخودی به شدت پیشروی می‌کنند. درنهایت ما در شبکه هفت سیما، شبکه آموزش مطابق با معیارهای سازمان صداوسیما در صورت لزوم جذب مشارکت داریم اما باتوجه به رویکردهای شبکه که ماهیت مهارت محوری و مهارت مداری است.

چقدر شفافیت در دستور کار برنامه‌های اسپانسرمحور تلویزیون قرار گرفته، به عنوان مثال آیا برنامه‌ای برای در اختیار قرار دادن عملکرد شفاف برنامه‌های تلویزیونی که به نوعی مشارکت مالی مردم را به همراه دارند به رسانه‌ها در دستور کار قرار گرفته است؟

افزادی: به‌طور کلی رسانه صداوسیما شفاف‌ترین دستگاه جمعی کشور است چراکه شما هر کاری در این رسانه انجام دهید، در معرض دید مردم قرار می‌گیرد. به نوعی آنتن تصویر و صدا به شما این اجازه را نمی‌دهد که چیزی از ذوق و سلیقه و دید و شنید مردم پنهان بماند.

بنابراین ما این ادعا را داریم و دقیقا می‌توانیم ثابت کنیم که شفاف‌ترین دستگاه در این زمینه هستیم. مردم کاملا می‌توانند متوجه شوند که مسابقات، فیلم‌ها، برنامه‌های صداوسیما کجا دارای حامی بوده و چه محور و محتوایی را دنبال می‌کند. تلویزیون رسانه‌ای است که به راحتی هزاران و صدها هزار نفر درباره آن اظهارنظر می‌کنند. کدام بخش و قسمت است که همه بخش‌های آن را بتوانند نقد کنند. البته اگر بخواهید درباره برنامه خاصی صحبت کنید، به نظرم باید با خود مدیر شبکه صحبت کرد. اما در کل باید بگویم که همه چیز روی میز انتخاب و قضاوت مخاطبان است.

اعتراض‌های زیادی به حضور برنامه‌های ویژه کنکور در صداوسیما می‌شود. شبکه آموزش هم به خاطر ماهیت ذاتی خود به مسئله کنکور می‌پردازد و برنامه‌های تخصصی برای این موضوع دارد. نظرتان درباره حضور موسسات کنکور در برنامه‌های تلویزیونی چیست؟

افزادی: در مورد موسسات کنکور باید بگویم که باتوجه به نگرانی‌هایی که در این زمینه وجود دارد، حسب حساسیت جدی که سازمان صداوسیما در بحث عدالت آموزشی و پراکنش مقولات آموزشی دارند و اخیرا اظهار شده با دستور مستقیم معاونت سیما جناب میرباقری، 50 درصد از حجم برنامه‌های کنکوری کاسته شود و همچنین نزدیک به 90 درصد از حجم پخش آگهی‌های مربوط به موسسات کنکوری کاسته شده است.

البته به نظر می‌رسد که در این زمینه حتما باید دستگاه‌های تخصصی ذی‌ربط به نقد جدی مقوله نظام آموزشی بیایند و اینکه نظام آموزشی به چه چیزهایی نیاز دارد و عدالت آموزشی چگونه باید به نوعی در کشور تسری پیدا کند تا شاهد ناهمگنی در سطح آموزش نباشیم.

مجلس در حال آماده کردن طرحی است که به‌طور کلی تبلیغ موسسات کنکور مستقیم و غیرمستقیم از کلیه شبکه‌های تلویزیون ممنوع شود. نظرتان در این باره چیست؟

افزادی: ما تصور می‌کنیم کاری که هم کاهش 50 درصدی برنامه‌های کنکور و هم کاهش نزدیک به 90 درصدی آگهی‌های کنکور گام اول است تا بتوان به یک مدل معیار رسید. بنده معتقدم که قطعا وزارت آموزش و پرورش باید راه‌های جایگزین و مدل‌های معیار همگانی را بیاورد تا بتوان به نیاز عمومی جواب دهد. به محض آنکه مصوب شود، ما حتما با مجلس محترم همکاری می‌کنیم و همین الان هم رایزنی‌های خودمان را داریم، تا بتوانیم به بهترین شیوه انجام شود که فکر می‌کنم کمیسیون آموزش در حال انجام این کار است. ما هم کمیسیون آموزش مجلس را کمک خواهیم کرد تا آنچه که مصلحت کشور و حوزه نظام آموزشی کشور هست را پیش ببریم و جلساتی هم داشتیم با وزیر و معاونان وزارت آموزش و پرورش و کارشناسان مربوطه تا بتوانیم بهترین راه ممکن را انجام دهیم.

موضوعی است که آقای کاتب عضو شورای نظارت مطرح کردند. تحت این عنوان که موسسات کنکوری براساس روابطی که با برنامه ایجاد می‌کنند، کارمندان خودشان را به عنوان کارشناس معرفی می‌کنند به برنامه‌های کنکوری صداوسیما. آیا این موضوع واقعیت دارد و اینکه آیا موردی بوده که شما با آن برخورد کنید؟

افزادی: خیر. خوشبختانه ما همچین موردی نداشتیم.

منبع: ایلنا